Βιβλία της Πρεκατέ Βικτωρίας

ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΠΡΕΚΑΤΕ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ

1)"Η κακοποίηση του παιδιού στο σχολείο και στην οικογένεια", Ιατρικές εκδόσεις ΒΗΤΑ,2008, τηλ.για παραγγελίες αντικαταβολή 210-6714371, http://betamedarts.gr/bookview.php?id=3607


2)"Γυναικεία ευτυχία:Πώς να ελευθερωθείτε από μια σχέση που σας πληγώνει και να ανακτήσετε την προσωπική σας δύναμη: Οδηγός αυτοβοήθειας για γυναίκες", ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΗΤΑ, 2011, http://betamedarts.gr/bookview.php?id=1076


3)"Πρόγραμμα αυτο-εκτίμησης για παιδιά .Ενίσχυση αυτοπεποίθησης, Εκπαίδευση αξιών και Προετοιμασία για την επαγγελματική ζωή". Β' ΕΚΔΟΣΗ

Εγχειρίδιο με βιωματικές ασκήσεις για γονείς κι εκπαιδευτικούς. Από τις Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ, παραγγελία με αντικαταβολή στο 210-6714371. http://betamedarts.gr/bookview.php?id=3607. Δελτίο τύπου για το βιβλίο εδώ


4)"Συζητώντας με την εσωτερική μητέρα". Θεραπευτικός οδηγός για να ξαναβρούμε την ιδανική μητρική αγάπη μέσα μας.

Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ τηλ. 2016714371. Δελτίο τύπου εδώ

Πληροφορίες και περιεχόμενα http://betamedarts.gr/bookview.php?id=3791


5)Μετάφραση/Επιμέλεια του 'Οδηγού Θεραπείας για τον Βιασμό' της Aphrodite Matsakis. Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ (2007)


6)'Οδηγός εκπαιδευτικών και γονέων για την ανίχνευση της παιδικής κακοποίησης' (A' συγγραφέας) Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ (2007, Β έκδοση 2019)

Η εκπαιδευτικός και ψυχολόγος Πρεκατέ Βικτωρία έχει εκπαιδευτεί στην Αγγλία και ασχοληθεί με θέματα κακοποίησης παιδιών και γυναικών, σεμινάρια αυτοεκτίμησης, θεραπείας τραύματος, κατάθλιψης, αποχωρισμού-απώλειας, καθώς και θέματα ψυχοπαιδαγωγικής στήριξης για μαθητές με δυσκολίες.



Σύντομα άρθρα στο facebook.com/victoria.prekate.9


---------------------------------------------------------

Η εκπαίδευση στην πνευματική ζωή ως ανάγκη του παιδιού και ανθρώπινο δικαίωμά του.

Στην Ελλάδα της συναισθηματικής αγριότητας, της διάβρωση της συμπόνιας, της αλλοτρίωση κάθε έννοιας ανθρωπιάς, της μετάλλαξης του ‘ενδιαφέροντος για τον άλλον’ σε κακεντρεχές κουτσομπολιό, της αντικατάστασης των αξιών από το lifetsyle, της υιοθέτησης αυτόματων αντανακλαστικών χλευασμού και υποτίμησης οποιασδήποτε μορφής ανθρώπινης αδυναμίας, έχουμε πολλά να ωφεληθούμε από την εκπαίδευση στην πνευματική ζωή της θρησκευτικής παράδοσης του τόπου μας. Περισσότερα εδώ https://brightplanet.blogspot.com/2020/01/blog-post_25.html


YOUTUBE κανάλι Victoria Prekate

Εκπαιδευτικά βίντεο, ομιλίες, συνεντεύξεις κλπ https://www.youtube.com/channel/UCPQUL5W0B32LIG15tfTS5BA Στο ιστολόγιο αυτό αναρτώνται άρθρα ψυχολογίας και προσωπικές απόψεις. Τα θέματα που με ενδιαφέρουν είναι η προστασία του παιδιού, η πρόληψη και θεραπεία της ενδο-οικογενειακής βίας, οι εφαρμογές της ψυχολογίας στην βελτίωση της καθημερινής ζωής και η σχέση ψυχολογίας και πνευματικής ζωής μέσα από την Ορθοδοξία.
myows online copyright protection

Η Ελλάδα του Χ

Μια καινούρια συνήθεια του λαού μας, που σιγομαγειρευόταν εδώ και χρόνια, τώρα με την κρίση έχει έρθει να παγιώσει τις πιο αρνητικές πτυχές της: το μοτίβο της αποκοπής στις ανθρώπινες σχέσεις, της εγκατάλειψης, της προδοσίας, με άλλα λόγια 'βάζω Χ' σε ανθρώπους. Το βλέπω και το ακούω από πολύ κόσμο τόσο συχνά πια, που σκέφτηκα να γράψω αναλυτικά για αυτήν την επικίνδυνη νεοελληνική συνήθεια του Χ, που ύπουλα καταρρακώνει την κοινωνική συνοχή περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο. Μέχρι πρόσφατα, είχε πλήξει ανθρώπους που είναι κοινωνικά αποκλεισμένοι για διάφορους λόγους, όπως φτώχεια, εθνικότητα, θρήσκευμα, οικογενειακή κατάσταση, ειδικές ανάγκες, προβλήματα υγείας κλπ. Όμως η δυναμική της είναι τόσο ανησυχητικά ανερχόμενη και το επίπεδο της συνειδητοποίησής μας τόσο χαμηλό και αδρανές, που πολύ φοβάμαι ότι μέσα στα επόμενα χρόνια το Χ θα πλήξει ακόμη και τις σχέσεις στην 'πυρηνική' οικογένεια. Η παράδοση που μέχρι τώρα την προστάτευε, δεν νομίζω ότι θα μπορέσει να αντέξει την ορμή της κατάθλιψης, της άγνοιας και του εγωκεντρισμού που έρχεται ως υπερηχητικό τρένο.  Άκουσα πρόσφατα από μεσήλικη γυναίκα να λέει για τον μονάκριβο νεαρό γιο της:  «Ετοιμάζομαι και για την οριστική διαγραφή» (σ.σ.του παιδιού της από τη ζωή της). Ακραίο παράδειγμα ίσως, αλλά σε λίγο καιρό αν συνεχίσουμε έτσι, δεν θα είναι πια ασυνήθιστο…
Τι ακριβώς είναι το 'βάζω Χ στους ανθρώπους';εξαφανίζομαι, δεν με αφορούν πλέον, «δεν καλύπτουν τις ανάγκες μου» (όπως λέει η πιο καταναλωτική, ελαφρολαϊκή όψη της ποπ ψυχολογίας), κόβω κάθε επικοινωνία,  γενικά, ο άλλος δεν υπάρχει για μένα. Ούτε το πατροπαράδοτο ‘χρόνια πολλά’ στις γιορτές. Χ. Πολλές φορές το καλύπτουμε πίσω από ένα γενικόλογο ‘χαθήκαμε’, όμως το ‘χαθήκαμε’ είναι πάντα επιλογή...
Ας δούμε ένα αλφάβητο παραδειγμάτων του Χ. Τα παραδείγματα αυτά δεν αφορούν φευγαλέες εφηβικές φιλίες- είναι παραδείγματα ενήλικων ή μεσήλικων ατόμων με πολλά χρόνια σύνδεσης μεταξύ τους. Ενώ ακούγονται ως απλές καθημερινές μικρο-απώλειες, στην πραγματικότητα δείχνουν όλες τις διαστάσεις αποσύνθεσης του κοινωνικού ιστού, οι συνέπειες των οποίων, όταν συσσωρεύονται, δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητες:
-Η Α. χρόνια φίλη με τη Β., βρήκε νέες παρέες  σε μια περίοδο που η Β. ήταν πολύ στεναχωρημένη λόγω προβλημάτων στη σχέση της. Η Α. 'έβαλε Χ' στη Β. γιατί ήθελε ‘να περνά καλά με τους φίλους της κι όχι να ψυχοπλακώνεται’.
-Η Γ. σε μέση ηλικία βρέθηκε αντιμέτωπη με σοβαρά προβλήματα υγείας. Οι επαφές και τα τηλεφωνήματα σιγά σιγά αραίωσαν, καθώς οι άλλοι πάγωναν από φόβο απέναντι στη συγκεκριμένη ασθένεια, ενώ ταυτόχρονα η προοπτική του θανάτου της Γ. τους οδηγούσε να σκεφτούν ότι δεν είναι πια ‘καλή μακροπρόθεσμη επένδυση’ στον κοινωνικό τους κύκλο, καθώς υπήρχαν πιθανότητες να έφευγε από τη ζωή σε σύντομο διάστημα.
-Η Δ. εισέπραξε Χ από όλες τις φίλες, τους φίλους και τα φιλικά ζευγάρια, όταν χώρισε με τον άνδρα της. Από ‘αποκατεστημένη’, έγινε τώρα  ‘καημένη’, κι ως εμφανίσιμη και ομιλητική, οι γυναίκες στα πρώην φιλικά ζευγάρια, την έβλεπαν τώρα ως ‘απειλή’. Χ λόγω γυναικείας αλληλεγγύης!
-Ο Ε. εξομολογήθηκε στον παιδικό του φίλο Ζ. για την ανεργία του, την ανέχειά του και τον τρόμο του για το μέλλον. Η απάντηση; Μετά από κάποιες γενικόλογες παρηγοριές, ο Ζ του έβαλε Χ. Φοβόταν ακόμη και να πλησιάζει πια τον Ε. μη τυχόν και οι ατυχίες του είναι κολλητικές...
-Η Η. έμαθε από τη φίλη της Θ. ότι μόλις χώρισε από το σύζυγό της. Το αποτέλεσμα; Της έβαλε ένα ωραίο Χ. Όταν μάλιστα η Θ. πήρε το θάρρος να την ρωτήσει γιατί, η Η. απάντησε  «αυτό που σου συνέβη με σόκαρε». Χ λόγω σοκ!
--Ο Ι. μετά από χρόνια σε ασταθή εργασία και ασταθείς σχέσεις είχε αρχίσει να κυλά σιγά σιγά στην κατάθλιψη. Ο ίδιος αποτραβήχτηκε και αραίωσε τα τηλεφωνήματα με τους φίλους του. Ένιωθε πια ότι δεν είχε το κουράγιο ή τη διάθεση. Οι φίλοι με τη σειρά τους δεν επέμειναν, δεν νοιάστηκαν αρκετά, δεν προσπάθησαν. ‘Αφού δεν μας παίρνει αυτός, δεν θα τον πάρουμε ούτε κι εμείς’. Το Χ γράφηκε κι από τις δυο πλευρές.
-Η Κ. ξεκίνησε ένα νέο πρότζεκτ στην εταιρία της, χωρίς όμως να συμπεριλάβει το φίλο και στενό της συνεργάτη Λ. Πράγματι ο Λ. δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στο συγκεκριμένο έργο, όμως καθώς η Κ. δεν μπορούσε να βρει τον τρόπο να του το πει ευθέως (νόμιζε ότι θα τον προσβάλλει) απομακρυνόταν σιγά σιγά από εκείνον και σε φιλικό επίπεδο. Με τον τρόπο της, η Κ. έβαλε Χ στον Λ., αλλά και ο Λ. όταν έμαθε για την ασχολία της χωρίς να τον προσκαλέσει, της έβαλε Χ κι αυτός.
-Η Μ. ήταν πάντα πολύ ελεγκτική με τους άλλους. Παρότι η φίλη της Ν. είχε βρει τον τρόπο να συμπεριφέρεται απέναντί της, όταν σε κάποιο σοβαρό  θέμα η Μ επέμενε να γίνει το δικό της και η Ν αρνήθηκε, η Μ. έβαλε Χ στη Ν. ‘My way or the highway’ όπως λένε στο Αμέρικα….
-Ο Ξ. σημείωσε μια σημαντική επαγγελματική επιτυχία. Επιφυλακτικός σχετικά με τους ανθρώπους που θα μπορούσε να το μοιραστεί, τελικά το είπε σε έναν φίλο του που γνώριζε χρόνια, τον Ο. Όμως ο Ο εκείνη την περίοδο αντιμετώπιζε έντονη κρίση αυτοπεποίθησης λόγω πολλαπλών ακυρώσεων και στασιμότητας στη δική του δουλειά. Όσο κι αν δεν το ήθελε, ο Ο. ένιωθε ζήλια. Επειδή η ζήλια είναι πολύ άσχημο συναίσθημα, ο Ο. απέφευγε τον Ξ. για να μην ενεργοποιείται η ζήλια του. Τελικά του έβαλε Χ.
-Η Π. είχε χαμηλή αυτοεκτίμηση και διαβάζοντας διάφορα για το θέμα αυτό, αποφάσισε ότι από εδώ και στο εξής, δεν θα έχει στη ζωή της ανθρώπους που την κριτικάρουν. Όταν κάποια μέρα βγήκε βόλτα με τη φίλη και συνεργάτιδά της Ρ., η Π. παραπονιόταν για τα καπρίτσια της κόρης της. Τότε η Ρ., αντανακλώντας κι επαυξάνοντας σε αυτά που ήδη η Π. έλεγε, της είπε «α, μάλλον την έχετε καλομάθει». Η Π. το πήρε σαν κριτική, κι επειδή είχε ορκιστεί μέχρις εσχάτων να μην αφήσει κανέναν να της θίξει την αυτοεκτίμηση, έβαλε Χ στην Ρ, παρόλο που η Ρ την είχε τιμήσει πολλές φορές στη συνεργασία τους και είχαν μοιραστεί πολλά μεταξύ τους.  Χ, ούτε απαντήσεις στα μηνύματα, τίποτα. Χ λόγω αυτό-εκτίμησης!
-Η Σ. εμπιστεύτηκε στη φίλη της Τ. ότι όταν ήταν μικρή την κακοποιούσαν οι γονείς της στο σπίτι. Παρά τις σπουδές στο χώρο των κοινωνικών επιστημών, η Τ πολύ απλά της έβαλε Χ μετά από αυτή την αποκάλυψη. Θέματα όπως η παιδική κακοποίηση είναι για μελέτες περιπτώσεων των ψυχολόγων-όχι να τους έχουμε και φίλους!
-Ο Υ. απέκτησε παιδάκι με ψυχοκινητικά προβλήματα. Ως μωρό δεν ήταν  τόσο εμφανές, μετά από 2-3 χρόνια όμως που η διαφορά με τα άλλα ήταν πια εμφανέστατη, οι φίλοι κι ακόμη και οι συγγενείς αραίωσαν έως ότου εξαφανίστηκαν. Χ. Αυτό δεν θέλουμε ούτε να το βλέπουμε. Εμείς θέλουμε μόνο τις χαρούμενες οικογένειες με τα τέλεια παιδάκια να τραγουδούν ευτυχισμένα γύρω από την τούρτα το ‘happy birthday’…
-Ο Φ. ήταν χρόνια μόνος στην προσωπική του ζωή αλά είχε ένα ευρύ κύκλο από φίλους και γνωστούς καθότι αρκετά χιουμορίστας και χαρισματικός. Μέχρι εκεί καλά. Όταν όμως εκμυστηρεύτηκε στο φίλο του  Χ ότι αυτή η χρόνια μοναξιά τον πονούσε και μάλιστα έβαλε και τα κλάματα μπροστά του, ο Χ το θεώρησε ατό υπερβολική αδυναμία, είδε μια άλλη όψη πίσω από το ‘πάντα καλά’ κι εξαφανίστηκε. Χ. Αν δεν είσαι αυτό που θέλω, τότε για μένα απλά δεν είσαι τίποτα- η φιλοσοφία του Χ.
-Η Ψ. ήταν παιδική φίλη με την Ω. Όταν η Ψ. παντρεύτηκε (ενώ η Ω ήταν ακόμη ελεύθερη), η Ψ. έκοψε 'μαχαίρι' την Ω, ούτε να μάθει αν ζει ή αν είναι καλά στην υγεία της. Στο συντηρητικό της κύκλο μάλιστα αυτό φαινόταν ως ενάρετη πράξη: "Αν θες να είσαι μια αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα, τέρμα οι φίλες!". Μάλλον ξεχνούσαν ότι ο Χριστός είπε να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους, όχι μόνο την οικογένειά μας. Η Ψ. καλύφτηκε απόλυτα πίσω από το ρόλο της ενάρετης συζύγου και μητέρας, ξέχασε όμως να είναι άνθρωπος. Γιατί φέρθηκε απάνθρωπα στην παιδική της φίλη. 
Όλες αυτές –και πολλές άλλες- ιστορίες συμβαίνουν καθημερινά. Ποικίλουν στο χαρακτήρα, τα κίνητρα, τις συνέπειες.  Έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων; Δεν ξέρουμε πώς να επικοινωνήσουμε κάτι που μας δυσκολεύει και διακόπτουμε την επικοινωνία; Αδιαφορία; Προκατάληψη; Κατάκριση;Έλλειψη υπομονής; Ιδιοτέλεια; Κατανάλωση ανθρώπων; Υπεροψία; Κόπμπλεξ; Όλα αυτά μαζί, αλλά αυτό που έχω παρατηρήσει περισσότερο από όλα είναι ο φόβος της ευαλωτότητας, ο φόβος της οποιαδήποτε δυστυχίας ή πόνου του άλλου. Ένα νέο είδος κοινωνικού αυτοματισμού γεννιέται, εκείνος που αποκλείει οποιονδήποτε αποτυγχάνει να κρατά το ψευδο-προσωπείο του 'όλα καλά', εκείνος που πετάει στο περιθώριο οποιοδήποτε βρίσκεται σε σοβαρό πρόβλημα (όχι μόνο οικονομικό) σε ένα σύστημα που έχει ως ορισμό και στόχο του να δημιουργεί στους ανθρώπους προβλήματα. Ο κοινωνικός αυτοματισμός στιγματίζει έντονα το οποιοδήποτε πρόβλημα, από τη ανεργία και το διαζύγιο, μέχρι την κατάθλιψη και τα προβλήματα υγείας. Η γενικευμένη συχνότητα των προβλημάτων δε φαίνεται να βοηθά στη γέννηση της αλληλεγγύης, γιατί έχουν προλάβει να εκπαιδεύσουν το λαό στην κατάκριση, το στιγματισμό και το φόβο. Έτσι ο καθένας υποφέρει το πρόβλημά του μόνος του, φοβούμενος μην 'κολλήσει' από το πρόβλημα των άλλων.  Θέλουμε ο άλλος να είναι χαρούμενος, θετικός, τέλειος ή τουλάχιστον έτσι να δείχνει και ας είναι επιφανειακό. Η οποιαδήποτε αδυναμία μας φοβίζει και τρέχουμε μακριά. Απορρίπτοντας τον άνθρωπο, νομίζουμε ότι προστατευόμαστε από τη θλίψη του. Πολλοί το έχουν καταλάβει ότι για να έχεις σήμερα κάποιο κοινωνικό κύκλο,  πρέπει να δείχνεις πάντα ευάερος και ευήλιος και ποτέ, ποτέ, μα ούτε μία φορά, να μην δείξεις τον εσωτερικό σου πόνο. Μια άλλου είδους απανθρωπιά, ένα άλλου είδους μάρκετινγκ έχει διαβρώσει τις ανθρώπινες σχέσεις και το επόμενο στάδιο αυτού του είδους είναι να διαβρώσει και τις άμεσες οικογενειακές σχέσεις. Σε λίγο θα βάζουμε Χ ακόμη και στον αδερφό μας γιατί δεν θα ανεχόμαστε να μας ‘ψυχοπλακώνει’ η δυσκολία του...

Η έλλειψη κοινωνικοσυναισθηματικής αγωγής, ο συναισθηματικός μας αναλφαβητισμός, η ιδιοτέλεια  και τα πολλά λανθασμένα μηνύματα σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις έχουν οδηγήσει το λαό μας σε αυτό το σημείο.   Έχουμε δώσει υπερβολικό βάρος στις οικογενειακές σχέσεις, αλλά για να λειτουργήσει μια κοινωνία δεν αρκούν οι οικογενειακές σχέσεις! Χρειάζεται να λειτουργήσουν με τιμιότητα, αγάπη, ενδιαφέρον και σταθερότητα και οι φιλικές και οι συνεργατικές και οι συναδελφικές σχέσεις. Το τουρκοκρατικό κατάλοιπο των ‘δικών μας ανθρώπων’ έχει ήδη κάνει διάτρητη την κοινωνική συνοχή. Οι επιφανειακές σχέσεις σε επίπεδο ρόλων (αλλά όταν σταματούν αυτοί οι ρόλοι, οι σχέσεις διακόπτονται) μας εμποδίζει να είμαστε άνθρωποι και χωρίς την ανθρωπιά μας δεν μπορεί ούτε η κοινωνία, ούτε η οικογένεια να προχωρήσει. Η αποκοπή από τον άλλον αντανακλά τη βαθύτερη αποκοπή που έχουμε από το Χριστό, ακόμη κι αν υποκρινόμαστε τους θρήσκους (ή σην αριστερή της έκδοση, τους 'αλληλέγγυους'...).  Αν δεν μάθουμε να εξασκούμε  την αγάπη στους γύρω μας, δεν θα μπορούμε να κάνουμε πράξη καμία αγάπη πουθενά- ούτε στην οικογένειά μας. Αν συνεχίσουμε στην καταστροφική πορεία του Χ, θα καταλήξει ο λαός που κάποτε γλένταγε και μοιραζόταν και χόρευε στον κύκλο (που συμβολίζει την ομάδα) να περιδιαβαίνει ο καθένας μόνος του ζαλισμένα οχτάρια, χαμένος μέσα στην απόλυτη λύπη του προσωπικού του Χ... 
Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 12/12/2016
Υ.Γ. Και για να μην φανεί ότι απλά 'κηρύττω' κάτι στους άλλους, το Χ είναι κάτι που το είχα κάνει κι εγώ αρκετές φορές, ιδιαίτερα στα νεότερα χρόνια μου, κυρίως λόγω έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτητων- δεν ήξερα πώς να διαχειριστώ καταστάσεις κι έφευγα. Με λυπεί σήμερα, και προσπάθησα σε κάποια άτομα, εστω και χρόνια μετά, να επανεκκινήσω την επικοινωνία. Αυτό έχει πάντα αξία, ακόμη κι αν το άλλο άτομο δεν ανταποκριθεί. Και βέβαια, το Χ είναι κάτι που έχω επίσης εισπράξει πολλές φορές- εδώ στην Ελλάδα. Αυτό όμως που με ανησυχεί ιδιαίτερα είναι το πόσο γενικευμένο είναι στο λαό μας και σε τι είδους ψυχοσύνθεση, κοινωνική συνοχή και κοινωνική συμπεριφορά θα μας οδηγήσει στα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα αν η παρούσα οικονομική δυσπραγία συνεχιστεί.... , 

Εκπαίδευση προσφυγόπουλων

Όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση. Ιδιαίτερα τα προσφυγόπουλα με τις απανωτές απώλειες που έχουν βιώσει, έχουν μεγάλη ανάγκη, αλλά και μεγάλη διάθεση για εκπαίδευση. Οι προσφυγικές κρίσεις σήμερα στον πλανήτη εξελίσσονται σε μακροχρόνιες, αγγίζουν δεκαετίες κι εκατομμύρια παιδιά πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο κινδυνεύουν να μείνουν εξ ολοκλήρου εκτός εκπαίδευσης. 
Σύμφωνα με τις εκθέσεις του Human Rights Watch (https://www.hrw.org/news/2016/09/16/education-syrian-refugee-children-what-donors-and-host-countries-should-do) για την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, σήμερα περίπου το 1/3 των 750.000 Σύρων παιδιών στην Τουρκία παρακολουθούν σχολείο, με τα κορίτσια να είναι σχεδόν τα μισά από τα αγόρια. Στο Λίβανο τα μισά από τα 500.000 Συρόπουλα και στην Ιορδανία το ¼ από τα 225.000 παιδιά.  Στην Τουρκία τα Συρόπουλα μπορούν να παρακολουθήσουν τα δημόσια τουρκικά σχολεία, ενώ κάνουν και παράλληλα προσωρινά εντατικά τμήματα το απόγευμα στελεχωμένα από Σύρους πρόσφυγες εθελοντές δασκάλους. Ταυτόχρονα, υπάρχει και επαγγελματική εκπαίδευση σε 130.000 Σύριους νέους. Και οι τρεις χώρες έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους για την συμμετοχή όλων των παιδιών στην εκπαίδευση, ενώ όσο περισσότερο χρονικό διάστημα μένουν εκτός εκπαιδευτικού συστήματος, τόσο πιο πιθανόν είναι να την εγκαταλείψουν οριστικά.
Ακόμη όμως κι αν ξεκινήσουν σχολείο, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συνεισφέρουν στη σχολική διαρροή. Η διαφορετική γλώσσα στην οποία διεξάγονται τα μαθήματα, η ανάγκη για εισόδημα στην οικογένεια (που ωθούν τα παιδιά να πάνε να εργαστούν- σε άθλιες συνήθως συνθήκες), ο ρατσισμός και το bullying από τα άλλα παιδιά στα δημόσια σχολεία, το κόστος των σχολικών υλικών ωθούν πολλά παιδιά να εγκαταλείψουν την εκπαίδευση.
Όταν τα παιδιά εγκαταλείπουν την εκπαίδευση έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να καταλήξουν στην δουλική εργασία, στην ζητιανιά, στη σεξουαλική εκμετάλλευση, τα κορίτσια σε πρώιμους γάμους, τα αγόρια σε στρατολόγηση σε εξτρεμιστικές ομάδες, είτε στη χώρα υποδοχής, είτε επιστρέφοντας στις εμπόλεμες ζώνες για να πεθάνουν πολεμώντας. Και βέβαια χωρίς εκπαίδευση δεν μπορεί να επιτευχθεί ενσωμάτωση, που είναι πολύ σημαντική για την αποφυγή της γκετοποίησης, με όποια αρνητική συνέπεια αυτή συνεπάγεται και για εκείνους και για εμάς.  Χωρίς εκπαίδευση τους περιμένει ένα ζοφερό μέλλον, με κινδύνους για τα ίδια αλλά και την κοινότητα γύρω τους. Η εκπαίδευση είναι επίσης πολλή σημαντική γιατί τους δίνει στα παιδιά μια αίσθηση σταθερότητας και κανονικότητας στις ζωές τους, ενώ τους προσφέρει τα εργαλεία να ξαναχτίσουν τις δικές τους χώρες αργότερα. Οι εικόνες γονέων των ελληνικών σχολείων να κλειδώνουν τα σχολεία για να μην επιτρέψουν τα προσφυγόπουλα να συμμετέχουν σε απογευματινά μαθήματα είναι εικόνες ντροπής- τα προγράμματα εμβολιασμών και οι υγειονομικοί έλεγχοι είναι πλέον τόσο αυστηροί που δεν δικαιολογούνται τέτοιες αντιδράσεις. Κι ενώ τα απογευματινά σχολικά προγράμματα είναι μια καλή ιδέα για το αρχικό στάδιο, αν οι πρόσφυγες παραμείνουν εδώ θα πρέπει οπωσδήποτε κατά τη γνώμη μου να ενσωματωθούν στο κανονικό δημόσιο ελληνικό σχολείο. Είναι προς το συμφέρον και το δικό τους και το δικό μας. Η κοινή εκπαίδευση θα προστατέψει από διαφορετικά ανυπολόγιστες συνέπειες στην κοινωνική συνοχή. Μέχρι τώρα το ελληνικό σχολείο έχει καταφέρει να συμπεριλαμβάνει όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις- αυτό θα πρέπει να συνεχίσει και με τα προσφυγόπουλα.
Κι επειδή η προκατάληψη βρίθει όταν υπεραναλύουμε και διανοητικοποιούμε τα φαινόμενα από μακριά χωρίς να γνωρίζουμε τους ανθρώπους, μια εξαιρετική πηγή για να γνωρίσουμε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τα όνειρα των παιδιών αυτών είναι το βιβλίο «Μονόλογοι από το Αιγαίο» με μαρτυρίες ασυνόδευτων προσφυγόπουλων που συντάχθηκε από το Πανελλήνιο Δίκτυο για το θέατρο στην Εκπαίδευση και μπορείτε να το δείτε εδώ http://www.theatroedu.gr/Portals/38/main/images/stories/files/Books/MonologoiAigaio/Monologoiapo%20to%20aigaioWEB.pdf. Η εικόνα συνάδει απόλυτα με την εικόνα που έχω κι εγώ από την εθελοντική μου εργασία με προσφυγόπουλα. Είναι παιδιά με πολλά όνειρα και φιλοδοξίες, ιδιαίτερα επειδή έχουν βιώσει πολλές απώλειες μπορούν να εκτιμήσουν καλύτερα αυτό που τους προσφέρεται και με την κατάλληλη στήριξη πιστεύω ότι θα έχουν πολύ θετική συνεισφορά στο μέλλον όποιου τόπου τα υποδεχτεί.
Βικτωρία Πρεκατε, www.brightplanet.blogspot.gr, 11/12/2016


Μια εξαιρετική ορθόδοξη θεώρηση της κατάθλιψης

Δεν ισχυρίζομαι καμία αρμοδιότητα να μιλήσω θεολογικά, όμως θα ήθελα να σχολιάσω ως ψυχολόγος ένα εξαιρετικό και πολύ ευαίσθητο βιβλίο που έπεσε στα χέρια μου «Η κατάθλιψις- Ένας ορθόδοξος πνευματικός οδηγός» του Αρχιμανδρίτη Σπυρίδωνος Λογοθέτη, Ηγουμένου Αδελφότητος Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου (30300 Ναύπακτος, 2643022731), εκδόσεις Αθανασίου Σταμούλη (210-5238305), έκδοση 2002. Το βιβλίο είναι σαν ένα σπάνιο διαμάντι, που δεν φιλοξενείται συχνά από τα βιβλιοπωλεία μαζικής κατανάλωσης, όμως είναι εξαιρετικό κι έχει γραφεί με πολλή συμπόνια κι ευαισθησία. Περιλαμβάνει πολλές αναφορές Αγίων στην κατάθλιψη και δίνει χωρίς περιστροφές κάποιες πολύ χρήσιμες κατά τη γνώμη μου οπτικές για τα αίτια και την αντιμετώπιση της.
Κάποια δικά μου σχόλια πάνω στο βιβλίο (το οποίο συστήνω σε όσους πιστούς απασχολεί το ζήτημα) είναι τα εξής:
1)      Η κατάθλιψη όπως αναφέρει το βιβλίο δεν είναι καινούρια ανακάλυψη, υπάρχει πλήθος αναφορών από αγίους και οσίους για την κατάθλιψη  εδώ και χιλιάδες χρόνια. Δυστυχώς όμως η κατάθλιψη δεν είναι πια μόνο η θλιβερή εξαίρεση, αλλά έχει γίνει σήμερα επιδημία, σε σημείο να αγγίζει το 1/3 σχεδόν του πληθυσμού στην Ελλάδα:  Γιατί άραγε; Κατά τη γνώμη σχετίζεται με τις αξίες που έχει επιβάλλει ο σημερινός δυτικός πολιτισμός, του καταναλωτισμού και του ατομικισμού, που έχει πολύ ύπουλα καταρρακώσει την πνευματική σύνδεση του ατόμου με την ψυχή του και με την πνευματική μας πηγή, το Θεό.
2)      Κάποιες από τις αιτίες που αναφέρονται από τον συγγραφέα είναι η ακηδία, α-εργία και ο υπερβολικός κορεσμός από ανέσεις και απολαύσεις. Η υπερχείλιση από καλοπέραση φαίνεται ότι εντείνει, παρά μειώνει την κατάθλιψη. Αυτό μπορούμε να  το διαπιστώσουμε ειδικά στη χώρα μας, όπου τις τελευταίες δεκαετίες η καλοπέραση έγινε θρησκεία: Από φραπέ σε ουίσκι, από την παραλία στα μπουζούκια, από τις απανωτές ερωτικές περιπέτειες στα περίτεχνα γκουρμέ με τα οποία μας βομβαρδίζουν τα κανάλια μαγειρικής καθημερινά. Η αναζήτηση της ευχαρίστησης και της ηδονής στο έπακρο. Θυμάμαι πριν μερικά χρόνια όταν άκουγα σαν απόλυτο δόγμα στις παρέες να λένε ‘το παν είναι να περνάμε καλαααααά….’ Ας μην μας εκπλήσσει αλλά ειδικά στην νεολαία σήμερα (όπου το να περνάς καλάααα είναι must), τα παιδιά αγχώνονται αν τους ξεφύγει ένα Σαββατοκύριακο χωρίς ξεφάντωμα: ‘πω πω η ζωή περνάει μέσα από τα χέρια μου και φεύγει σαν το νεράκι, πρέπει να προλάβω να περάσω καλά, πρέπει να προλάβω να περάσω καλά, δες τον Α. κάθε μέρα είναι έξω!’ Λες και είναι σε ανταγωνισμό μεταξύ τους ποιος θα πετύχει τις περισσότερες ερωτικές περιπέτειες, νυχτερινές εξόδους, οινοπνευματώδεις μουσικές ακροάσεις κλπ. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η πίεση είναι σημαντικός παράγοντας έναρξης κατάθλιψης ειδικά στις ευαίσθητες νεαρές ηλικίες. Τα παιδιά δεν έχουν μάθει ότι υπάρχουν άλλες πηγές ουσιαστικής ευτυχίας, που δεν βασίζονται στην εθιστική κατανάλωση ‘καλοπέρασης’. Όταν μάλιστα, συμμετέχουν στις νυχτερινές εξόδους με την επιταγή ‘να περάσουν καλά’, αλλά νιώθουν μέσα τους την ίδια μοναξιά, το ίδιο κενό όπως και πριν, τότε καταφεύγουν εύκολα στο αλκοόλ, για να σβήσουν την ματαίωση και να περάσουν ‘καλά, όπως όλοι οι άλλοι…’
3)      Μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα που αναφέρει το βιβλίο είναι ότι μάθαμε να θλιβόμαστε όταν μας συμβαίνουν κακά, παρά όταν πράττουμε κακά. Εδώ θα μιλήσω ως εκπαιδευτικός και θεωρώ ότι σε αυτήν την κατεύθυνση έχουν συμβάλλει τα μέγιστα οι νοοτροπίες των Ελλήνων γονιών και ειδικά των Ελληνίδων μαμάδων. Οι εκπαιδευτικοί δεινοπαθούμε καθημερινά από μητέρες που απαιτούν  (ενίοτε με απειλές!) την απαλλαγή του παιδιού τους από κάθε δυσκολία, κάθε κριτική, κάθε συνέπεια, κάθε ευθύνη. Το παιδί μπορεί να κάνει ό,τι θέλει, εις βάρος μάλιστα των άλλων, αλλά πάντα φταίνε οι άλλοι! Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά μια μαμά ‘Να μην τον εξετάζετε προφορικά, γιατί όταν δεν ξέρει, νιώθει άσχημα και πέφτει η αυτοπεποίθησή του’ (!!!). Ακραίο παράδειγμα μεν, αλλά αυτός ο παραλογισμός της ειδωλοποίησης των παιδιών είναι σήμερα επίσης μια επιδημία, με σοβαρούς κινδύνους και για την επιβίωση του έθνους μας, αλλά και για την μελλοντική ψυχική ισορροπία των παιδιών αυτών: Όταν αργότερα έρχονται αντιμέτωπα με τα υπερφουσκωμένα εγώ των άλλων παιδιών αλλά και την αδυσώπητη  πραγματικότητα, γκρεμοτσακίζονται ψυχικά.
4)      Η σημαντικότερη διάσταση στην κατάθλιψη που επίσης αναφέρεται στο βιβλίο είναι ότι στην ρίζα της κατάθλιψης βρίσκεται φυσικά η αποκοπή από τον αγαπημένο Θεό: Τίποτα δεν μπορεί να Τον αντικαταστήσει, σίγουρα όχι οι άλλοι άνθρωποι (ούτε τα παιδιά των μαμάδων!) και η αέναη αναζήτηση πλήρωσης μέσα από άλλες οδούς, πέρα από την αγάπη του Θεού, απλά οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες ματαιώσεις κι απογοητεύσεις. Όταν έχουμε, με δική μας πρωτοβουλία προδώσει και ‘ξεκόψει’ το πιο αγαπημένο Πρόσωπο, πώς μπορούμε να περιμένουμε γαλήνη κι ευτυχία από αλλού;
5)      Μια τελευταία επισήμανση (τα υπόλοιπα τα αφήνω στο βιβλίο!) είναι η αναφορά στην έλλειψη ησυχίας ως αιτία κατάθλιψης. Αυτό πάλι αντιβαίνει με τη σύγχρονη νεοελληνική νοοτροπία του ‘τρέχω’. ‘-Τι κάνεις; -Τρέχω, τρέχω’. Και θεωρείται αξιοσέβαστο να ‘τρέχει’ κάποιος, να είναι πολυάσχολος, να έχει γεμάτη ατζέντα, και θεωρείται ‘αποτυχημένος’ αν έχει πολύ ελεύθερο χρόνο χωρίς απαραίτητα να κάνει κάτι. Το συνεχές ‘τρέξιμο’ όμως λειτουργεί ως απόσπαση προσοχής από την ψυχή μας. Κι όταν η ψυχή πονάει χρειάζεται χρόνος, πολύς χρόνος, και ησυχία για να την ακούσουμε. Η συνεχόμενη αποφυγή μόνο σε κατάθλιψη κι εθισμούς μπορεί να οδηγήσει. Κι όπως αναφέρει η αμερικανίδα συγγραφέας Mariane Williamson ‘τρέχουμε υστερικά σαν τα κοτόπουλα που μόλις τους έκοψαν το κεφάλι’. Το κεφάλι είναι η πνευματική μας σύνδεση και χωρίς αυτήν πράγματι τρέχουμε σαν τρελοί στα τυφλά, προσπαθώντας να  αποφύγουμε τον ψυχικό θάνατο.
Συμπερασματικά, η μάστιγα της κατάθλιψης δεν είναι μια νόσος που αφορά μόνο την ιατρική και τα ψυχοφάρμακα. Είναι κατεξοχήν μια πνευματική δυσλειτουργία και η χριστιανική παράδοση την έχει αντιμετωπίσει πολλούς αιώνες πριν την ανακαλύψει η ιατρική. Αξίζει λίγο να δούμε τι έχουν να πουν οι Πατέρες από την πείρα της ζωής εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Βικτωρία Πρεκατέ, www.brightplanet.blogspot.gr, 3/12/2016


Νέες τάσεις στην αυτο-εκτίμηση (2)

Από τη δεκαετία του ’70 ακόμη, η ψυχολογία της αυτο-εκτίμησης έχει προσφέρει πάρα πολλά σε όλες τις ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως και στην παιδαγωγική. Υπάρχουν όμως σύγχρονες τάσεις οι οποίες βασισμένες σε ενδελεχείς έρευνες ανακαλύπτουν κάποιες δυσλειτουργίες στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίστηκε η ενίσχυση αυτό-εκτίμησης στο παιδί και στον ενήλικα, προτείνοντας ταυτόχρονα άλλους, πιο ρεαλιστικούς και πιο αποδοτικούς τρόπους.

Για παράδειγμα, η συνεχής, άνευ όρων επιβράβευση του παιδιού είναι βασική αρχή σε πολλά εγχειρίδια ενίσχυσης αυτοεκτίμησης. Η καθηγήτρια Dr.Carol Dweck του Πανεπιστημίου Columbia φαίνεται να έχει διαφορετική άποψη. Η ερευνήτρια τονίζει την ανάγκη η επιβράβευση να επικεντρώνεται στην προσπάθεια και στην εργασία του παιδιού, παρά στις θετικές του ‘εγγενείς’ ιδιότητες. Ο λόγος είναι ότι η μεν προσπάθεια και εργασία είναι κάτι που μπορεί το παιδί να ελέγξει και να αλλάξει, ενώ οι ‘ταμπελίτσες’, έστω και θετικές, είναι κάτι δεδομένο και άκαμπτο. Είναι σημαντικό να ξεκινήσει το παιδί από μια στέρεη βάση, τη βάση του ‘μπορώ να το κάνω’, αλλά η υπερβολική προσκόλληση στην ταμπελίτσα του ‘έξυπνος’ δημιουργεί πολλά προβλήματα. Αν για παράδειγμα, η μαμά στο σπίτι ‘λούζει’ το παιδί της καθημερινά με κοπλιμέντα για το πόσο έξυπνος είναι (χωρίς όμως να μπει η ίδια στη σκληρή δουλειά να ασχολείται με το διάβασμα του παιδιού της και να το καθοδηγεί), τότε τι γίνεται όταν το παιδί πάει στο σχολείο κι έρχεται αντιμέτωπο με την πραγματικότητα του 03 στο διαγώνισμα; Εκεί το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με μια εσωτερική σύγκρουση. Αν είναι υπερβολικά προσκολλημένος στην ταμπελίτσα του ‘έξυπνος’, τότε όταν δεν πάρει καλούς βαθμούς,  ποια ταμπελίτσα του ανήκει, το ‘χαζός’; Πολύ συχνά έχουμε τέτοιες περιπτώσεις με διττά, αντικρουόμενα μηνύματα στα παιδιά που τους δημιουργούν μεγάλη ανασφάλεια. Όπως αναφέρει και  η Dweck, υπάρχουν πάρα πολλές έρευνες που αποδεικνύουν ότι η υπερβολική επιβράβευση που βασίζεται ΜΟΝΟ στις ταμπελίτσες, χωρίς έμφαση στην προσπάθεια του παιδιού και αφιέρωση χρόνου στην εργασία, καταλήγει να κάνει το παιδί να αποφεύγει κάθε δυσκολία, κάθε πρόκληση, ο,τιδήποτε μπορεί να του αμφισβητήσει την ταυτότητα ‘έξυπνος’ (γιατί στο άκαμπτο σύστημα σκέψης του, επιτυχία=έξυπνος, αποτυχία=χαζός).

Το ενδιαφέρον είναι ότι σε αυτό το άκαμπτο σύστημα σκέψης, συχνά εμπλέκονται οι γονείς, οπότε γίνεται πιο περίπλοκο. Γονείς οι οποίοι αντλούν τη δική τους αυτοεκτίμηση από την επιτυχία του παιδιού τους, θα πρέπει επειγόντως να βρουν απάντηση για το 03. Από την εμπειρία μου ως εκπαιδευτικός βλέπω πολύ συχνά γονείς να έρχονται και να αμφισβητούν το διαγώνισμα, τον καθηγητή, την επανάληψη που προηγήθηκε κλπ. ‘Όσα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια’ λέει η παροιμία, κι έχουμε πλέον πολλά παιδιά να αμφισβητούν ολόκληρο το σχολικό σύστημα, που δεν είναι ‘αρκετά καλό’ για το ταλέντό τους. Η δική τους αποτυχία είναι αποτυχία του σχολείου κι ας μην έρχονται ποτέ να ρωτήσουν απορίες στο διάλειμμα. Το ότι δεν μπορούν να κάνουν μια απλή διαίρεση στο Γυμνάσιο, παρά τις επίμονες εξηγήσεις του καθηγητή, λίγο φαίνεται να τους απασχολεί. Οι γονείς που γαλουχούν τα παιδιά τους σε αυτόν τον τρόπο σκέψης (και είναι πια πολλοί) ετοιμάζουν τα παιδιά τους για μια πολύ ανώμαλη προσγείωση στην πραγματικότητα αργότερα.

Όταν οι άμυνες περί κακού καθηγητή, κακού σχολείου κλπ.  καταρρεύσουν, τότε η  συνηθισμένη αντίδραση είναι η αγωνιώδης προσπάθεια του γονιού να αποσπάσει από τον εκπαιδευτικό την μαγική καθησυχαστική φράση ‘είναι έξυπνος, αλλά δεν προσπαθεί’. Αυτή τη φράση βλέπω τόσους γονείς να την έχουν απεγνωσμένα ανάγκη και στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι βέβαια αληθής. Αυτό που μου κάνει εντύπωση όμως είναι : α) η αγωνία της μαμάς να ακούσει το πρώτο σκέλος (μη τυχόν και τα γονίδιά της είναι ελαττωματικά) και β) η σχετική αδιαφορία της για το δεύτερο σκέλος (ε παιδιά είναι, δεν πειράζει κι αν δεν διαβάσουν). Η προτεραιότητα θα πρέπει να αντιστραφεί ριζικά και αυτό είναι το βασικό επιχείρημα της Dweck.

 Το ‘ταλέντο’, η ‘εξυπνάδα’ και οι εγγενείς ικανότητες έχουν υπερεκτιμηθεί. Οι ‘έξυπνοι’ μπορούν να γίνουν ‘χαζοί’ αν μείνουν αρκετά αδρανείς, και οι ‘χαζοί’ ‘έξυπνοι’ αν δουλέψουν αρκετά σκληρά. Για την Dweck, η δεδομένη, άκαμπτη ευφυία είναι ένας μύθος και θα πρέπει να δοθεί πολλή μεγαλύτερη έμφαση στην αναγκαιότητα της επίμονης σκληρής δουλειάς και στην αναζήτηση του δύσκολου. 
Ο μύθος της δεδομένης ευφυίας είναι πολύ επικίνδυνος για τους σπουδαστές εκείνους στη χώρα μας που έχουν αφεθεί  στην αντιγραφή, αλλά ‘αν κάτσω και διαβάσω, ξέρω ότι θα τα καταφέρω’. Το ξέρουν σίγουρα;  Όταν δεν έχουν καθίσει να διαβάσουν για χρόνια, με ποιες τεχνικές, με ποια μεθοδολογία θα καταφέρουν να μάθουν τον όγκο των πληροφοριών που χρειάζονται; Πώς θα τις επεξεργαστούν; Με την αχρησία οι στρατηγικές αυτές εξαφανίζονται, και αυτός που νομίζει ότι είναι ‘έξυπνος’ ίσως τελικά να μην είναι και τόσο.

Θυμάμαι χαρακτηριστικό παράδειγμα δύο μαθητριών μου: η πρώτη θεωρείτο ως ιδιαίτερα ευφυής, ιδιαίτερα ταλαντούχα με κλίση στα θετικά μαθήματα. Η δεύτερη ήταν η κλασσικά επιμελής μαθήτρια (κάποιοι δυστυχώς την έλεγαν ‘φυτό’) που με ενθουσιασμό και αφοσίωση μελετούσε την κάθε λεπτομέρεια και ‘δεν άφηνε καρφίτσα να πέσει κάτω’ ζητώντας όλο και πιο δύσκολες ασκήσεις. Η πρώτη, σίγουρη για την ικανότητά της, δεν έμπαινε καν στον κόπο να γράψει τις απλές ασκήσεις του σχολείου, καθώς της φαίνονταν πολύ εύκολες. Όταν μια φορά κάναμε αιφνιδιαστική επανάληψη στο κεφάλαιο, η πρώτη έκανε πολλά λάθη, ενώ η δεύτερη κανένα. Αν το μοτίβο της πρώτης συνεχίσει, αμφιβάλλω για το πόσο θα μπορέσει το κοιμισμένο ταλέντο της ξαφνικά να ‘ξυπνήσει’ κατ’ εντολήν. Ίσως δεν θα ήταν ακραίο να πούμε ότι η ευφυία είναι σαν τον μυ που τον εξασκείς. Με αυτήν την έννοια, θα πρότεινα στην αγωνιούσα μαμά να μην επαναπαυτεί. Οι ταμπελίτσες δε βοηθούν, αλλά αν θεέλαμε να τις χρησιμοποιήσουμε, ίσως  θα ήταν προτιμότερο να ‘είναι «χαζός» και να προσπαθεί’, παρά να ‘είναι «έξυπνος» και να μην προσπαθεί’.

Ένας άλλος τρόπος που επιχειρούν οι γονείς, οι δάσκαλοι, αλλά και ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα  να αποφύγει την πλέον μαζική  σύγκρουση του ‘είναι έξυπνος αλλά παίρνει 03’ που συμβαίνει καθημερινά στα σχολεία της χώρας είναι να μειώσουν κατά πολύ τις απαιτήσεις. Όταν λοιπόν τα θέματα είναι πάρα πολύ εύκολα, τότε, και θα εξακολουθεί να είναι έξυπνος (άρα η αυτοεκτίμηση του παιδιού και κυρίως της μαμάς δε θίγονται), αλλά και θα πάρει 20! Καμία διαφωνία, καμία σύγκρουση, όλα καλά. Πολλοί εκπαιδευτικοί, μην αντέχοντας την ψυχολογική πίεση των γονιών για υψηλούς βαθμούς έχουν καταφύγει εκεί. Αυτό επίσης πρόκειται να συμβεί με την υπερβολική χαλάρωση των απαιτήσεων στο γυμνάσιο. Είναι όμως αυτό λύση;

Σύμφωνα με την Dweck όχι, γιατί μόνο μέσα από την κατάκτηση προκλήσεων και δυσκολιών μπορεί να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση του παιδιού (και φυσικά και το μαθησιακό του αποτέλεσμα). Δε βοηθά το παιδί, να του βάζεις νηπιακής δυσκολίας ασκήσεις. Είναι σαν να του στέλνεις έμμεσα το μήνυμα ‘δεν είσαι ικανός για τίποτα παραπάνω’. Αυτό που πραγματικά βοηθά το παιδί να νιώσει αποτελεσματικό είναι να του βάλεις δύσκολες ασκήσεις και βήμα βήμα να του διδάξεις τις στρατηγικές να τις λύσει. Να το μάθεις να σκέφτεται και να το μάθεις πώς να αναζητά βοήθεια όταν δυσκολεύεται κι όχι να τα παρατάει. Έτσι μόνο θα εξελιχθεί σε έναν ενήλικα που θα μπορεί να ανταπεξέλθει σε δυσκολίες που δε γνωρίζει από πριν. Και πάλι το εκπαιδευτικό μας σύστημα κινείται προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Αυτό που χρειάζεται είναι ενισχυτική διδασκαλία εντός σχολείου για να βοηθηθούν οι μαθητές  να ανταπεξέλθουν σε δύσκολα θέματα και αξιολόγηση σε ισοδύναμης δυσκολίας θέματα (αυτή ήταν και η έννοια της τράπεζας θεμάτων). 
Ενώ λοιπόν οι μαθητές πανηγυρίζουν επειδή κόπηκαν ώρες από το σχολείο, ενώ χαίρονται επειδή  θα περνάνε όλοι με ελάχιστο διάβασμα, ενώ οι γονείς ξεφυσούν από ανακούφιση γιατί δεν θα χρειάζεται πλέον να πολυασχολούνται με το πόσο διαβάζουν τα παιδιά τους, αναρωτιέμαι κατά πόσον συνειδητοποιούμε τη ζημιά που γίνεται μακροπρόθεσμα στην αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας ενός ολόκληρου λαού. Πέρα από την αμάθεια, αυτή η υπερβολική χαλάρωση στις απαιτήσεις προετοιμάζει μια γενιά με υπερφουσκωμένα, αλλά απόλυτα εύθραυστα ‘εγώ’, έτοιμα να θρυμματιστούν στην παραμικρή δυσκολία. Μια γενιά που της έχουν περάσει το διπλό μήνυμα ότι είναι ο βασιλιάς του κόσμου, αλλά ποιου κόσμου; Του μικρόκοσμου της φαντασίας της… Μια γενιά που της έχουν υπονομεύσει με ύπουλο τρόπο την αίσθηση αυτό-αποτελεσματικότητας, αλλά ταυτόχρονα την έχουν κάνει επιφανειακά να νομίζει ότι είναι έξυπνη. Μια γενιά που θέλει να γευτεί το αποτέλεσμα της επιτυχίας γρήγορα, χωρίς όμως να προσπαθήσει στη διαδικασία της επιτυχίας.  Αυτό ακριβώς επιδιώκουν  εκείνοι που θέλουν να χειραγωγούν τους άλλους: αμαθείς ανθρώπους με καταρρακωμένα εγώ που αποφεύγουν τις δυσκολίες και αναζητούν τη γρήγορη, άνευ όρων επιβράβευση της ‘μαμάς’.

Η Dweck βρήκε μέσα από έρευνες ότι οι σπουδαστές που είναι προσκολλημένοι στο άκαμπτο μοντέλο σκέψης για την ικανότητα (fixed mindset) έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να αντιγράψουν ή να κάνουν διάφορες απάτες στη διάρκεια των εξετάσεων από τους σπουδαστές που πιστεύουν ότι το αποτέλεσμα εξαρτάται καθαρά από την προσπάθεια (growth mindset). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη δική μας νεολαία, όπου γονείς και παιδιά είναι σχεδόν εθισμένοι στα ‘καλούδια’  της αναγνώρισης, επιθυμώντας διακαώς τη γρήγορη είσπραξή της, χωρίς να καταβάλλουν την αντίστοιχη προσπάθεια. 

Κι όμως, αυτό ακριβώς  συμβαίνει στα άτομα που στην πράξη έχουν μηδενική αυτό-εκτίμηση, αλλά είναι προσκολλημένα στην γρήγορη επιβράβευση μέσω της ταμπελίτσας. Αναζητούν το γρήγορο φιξάρισμα του ‘είσαι έξυπνος’ (τι καλό άρθρο!) από τη ‘μαμά’ (αναγνωστικό κοινό) μέσα από τη γρήγορη επιτυχία (άρθρο με το όνομά μου δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα!). Δεν έχει σημασία πως γράφηκε αυτό το άρθρο αρκεί να δείξουν στους συγγενείς τους το όνομά τους τυπωμένο και να καμαρώνουν. Δεν έχουν μάθει να δουλεύουν  μόνοι τους και πιστεύουν ότι δεν μπορούν να το κάνουν. Αποφεύγουν πάση θυσία ανθρώπους που μπορούν, γιατί δε θέλουν να φανεί η ανεπάρκειά τους. Ένας ολόκληρος λαός γαλουχεί ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα που βασίζεται στην ανεπάρκεια, γιατί είναι όλοι τόσο βαθιά ανασφαλείς, που αναζητούν σαν εθισμένοι την προβολή στους άλλους και την επιφανειακή επιβράβευση. Δεν έχουν γνωρίσει τη χαρά της πραγματικής δημιουργίας μέσα από την προσωπική προσπάθεια και εργασία (που μπορούν ΟΛΟΙ οι άνθρωποι να γευτούν με το μοναδικό του τρόπο ο καθένας) γιατί αυτό χάθηκε βαθιά πίσω στο χρόνο σε κάποια τάξη του δημοτικού σχολείου, όταν για τη μαμά ήταν πιο σημαντικό να ακούσει το ‘είσαι έξυπνος’, παρά να σε δει να προσπαθείς.
Όταν οι εθισμένοι στην αναγνώριση συγχρωτίζονται με άλλους εθισμένους  στην αναγνώριση, γίνεται ‘σφαγή’…Να γιατί δεν μπορούμε να συνεργαστούμε, να γιατί ακόμη και στο τελευταίο χωριό δεν μπορούν να κάνουν ένα συνεταιρισμό να προωθήσουν τα προϊόντα τους, να γιατί δεν μπορούν οι αντιμνημονιακές δυνάμεις τόσα χρόνια να συνεργαστούν σε ένα ενιαίο κίνημα. Οι ανασφάλειες της ελληνίδας μαμάς και ο ψυχολογικός ευνουχισμός από το ‘εύκολο’ εκπαιδευτικό σύστημα έχουν πολύ σοβαρότερες συνέπειες από ότι νομίζουμε…. Όταν οι ασκητές στο πνευματικό μονοπάτι αποστρέφονται τον έπαινο κι αποζητούν μάλιστα επίτηδες να εισπράξουν κατάκριση, ίσως κάτι ξέρουν. Η προσκόλληση στην αναγνώριση των άλλων είναι ίσως ισχυρότερη κι από την προσκόλληση στο χρήμα και μπορεί εύκολα να υποδουλώσει και να εξαγοράσει ανθρώπους…

Όλα αυτά σημαίνουν ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει επιβράβευση στα παιδιά; Όχι βέβαια. Οι βασικές αρχές της εκπαίδευσης αυτό-εκτίμησης εξακολουθούν να ισχύουν. Αλλάζει όμως ο τρόπος και αλλάζει η προτεραιότητα: Α) Σίγουρα θα πρέπει να αποφεύγονται παντός είδους αρνητικές ταμπέλες. Β) Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει άμεσος έπαινος σχετικά με τη συναισθηματική σχέση, π.χ. ‘είσαι αξιαγάπητος’, ‘χαίρομαι πολύ που είμαι μαζί σου’, ‘σ’ αγαπώ ό,τι κι αν γίνει’ κλπ. Γ) Όσον αφορά στην ικανότητα για τη μαθησιακή ή προπονητική διαδικασία, να τονιστεί στο παιδί το ‘μπορείς’, αλλά να τονιστεί επίσης η ανάγκη για σκληρή δουλειά και η ενθάρρυνση προς τη σκληρή δουλειά. Σε περίπτωση ‘αποτυχίας’, ‘δεν πειράζει, ας ξαναπροσπαθήσουμε να δούμε τι θα μπορούσε να πάει καλύτερα’… Να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην προσπάθεια με αναλυτικό τρόπο, παρά στο ταλέντο. Ίσως έτσι καταφέρουμε να ξαναγεννήσουμε μια φιλόπονη γενιά και ίσως κάποτε καταφέρουν να μας κυβερνήσουν και φιλόπονοι άνθρωποι….


Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 29/10/2016

Η υποβάθμιση του Γυμνασίου και κάποιες νέες τάσεις σχετικά με την αυτο-εκτίμηση...

Σαν ψυχρολουσία παρακολουθούμε η εκπαιδευτική κοινότητα τη μία εγκύκλιο μετά την άλλη, με όλο και μεγαλύτερες απλοποιήσεις-απλουστεύσεις-ελαφρύνσεις-χαλαρώσεις μέσα από τις ‘μεταρρυθμίσεις’ στο εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικά στο Γυμνάσιο. Πέρα από την άκομψη προκάλυψη των εκπαιδευτικών κριτηρίων, τα κίνητρα που ξεκάθαρα αναδεικνύονται είναι: α)η μείωση του διδακτικού προσωπικού και β)η επέκταση της αμάθειας στις μεγάλες μάζες του μαθητικού πληθυσμού. Αλλιώς πώς εξηγείται ότι μειώνονται οι διδακτικές ώρες από 35 σε 32 την εβδομάδα; Για να μην κουράζονται τα παιδιά; Μα πλήρης αμάθεια θα ήταν επίσης απόλυτα ξεκούραστη. Και θα ήταν απόλυτα συμβατή  με την ηθική και νοητική αποδυνάμωση του πληθυσμού. Αν θέλουμε να ετοιμάζουμε έναν λαό  άβουλο, ανεκπαίδευτο, αμαθή δούλο σε όποιους θέλουν να τον χειραγωγήσουν, η μείωση των διδακτικών ωρών είναι το κατάλληλο ξεκίνημα. Δεν αναπληρώνεται από την επιμήκυνση του σχολικού έτους στο τέλος και δεν δικαιολογείται, καθώς ο διδακτικός χρόνος στην Ελλάδα είναι ήδη από τους μικρότερους στην Ευρώπη. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι βέβαια δημοφιλές ανάμεσα σε παιδιά (και δυστυχώς και γονείς), που ακολουθούν τη φιλοσοφία του ‘όσο πιο εύκολο, όσο πιο ξεκούραστο, όσο πιο άνετο’, με άλλα λόγια τη φιλοσοφία της ξάπλας. 

Φοβάμαι ότι στην ίδια φιλοσοφία βρίσκεται και η πίεση στους εκπαιδευτικούς μέσω του μύθου του ‘ελκυστικού’ μαθήματος. Είναι άλλο να κάνεις το μάθημα με ενδιαφέρων τρόπο και άλλο να ψυχαγωγείς τα παιδιά ως αυτοσκοπό. Στο κάτω κάτω αν εξαιρέσουμε τη γυμναστική και τα καλλιτεχνικά, όλα τα άλλα μαθήματα απαιτούν δουλειά και διάβασμα, που δεν είναι πάντα ελκυστικά στους μαθητές… Το πιο ‘ελκυστικό’ μάθημα με αυτήν την έννοια θα ήταν το διάλειμμα!

Η δεύτερη ‘μεταρρύθμιση’ στο γυμνάσιο είναι η χαλάρωση στις απαιτήσεις της βαθμολογίας. Με ένα 13 γενικό μέσο όρο (σύμφωνα με την τελευταία εγκύκλιο 7/10/2016) προάγεται, ακόμη κι αν έχει ‘κοπεί’ σε μεμονωμένα μαθήματα. Πόσο δύσκολο είναι να πετύχει κανείς το 13 σήμερα; Με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια το 13 είναι εκεί. Συμπέρασμα; Όλοι, εκτός από τις πιο κραυγαλέες περιπτώσεις, προάγονται. Σε τι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά αυτό; Να μην έχουν άγχος; Ελάχιστα παιδιά σήμερα έχουν άγχος για τα μαθήματα, αλλά και ένα μέτριο άγχος δεν είναι απαραίτητα κακό, αν μάθει το παιδί να το διαχειρίζεται. Το κινητοποιεί να προσπαθήσει και να βρίσκει στρατηγικές να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. Το κινητοποιεί να δουλέψει. Γιατί δεν θα πρέπει το παιδί να έχει ποτέ άγχος για τίποτα; Και για ποιο είδος σύμπαντος το ετοιμάζουμε να κατοικήσει; Εκείνο του άβουλου δούλου που δεν θα τολμά να κάνει τίποτα μη τυχόν και το πιάσει άγχος; Αν βέβαια θέλουμε να παράγουμε έναν λαό α-κινητοποιημένο, μαθημένο στην απάθεια, την οκνηρία και την αποφυγή οποιασδήποτε δυσκολίας, φυσικά, ΚΑΙ αυτή η μεταρρύθμιση είναι στην κατάλληλη κατεύθυνση.  Το μήνυμα της ‘ευκολίας’ έχει ήδη περάσει στους μαθητές και ήδη πολλοί από εμάς παρατηρούμε μια χαλάρωση ή/και παραίτηση ακόμη κι από υποσχόμενους μαθητές. Η ιδέα ‘τώρα με νέα μέτρα, το γυμνάσιο γίνεται της πλάκας, θα περνάνε όλοι’ έχει ήδη αρχίσει να ριζώνει σε μια νεολαία, που ήδη υπολόγιζε με το σταγονόμετρο τις σελίδες της επανάληψης για να πιάσει ακριβώς 10 κι όχι παραπάνω…Οι δε γραπτές εξετάσεις που ήταν ένα κάποιο κίνητρο για πολλούς μαθητές να προσέξουν λίγο ή να κάνουν λίγη επανάληψη αποτελούν παρελθόν για τα περισσότερα μαθήματα γιατί κάνουν το μάθημα μη-‘ελκυστικό,  λες και το εκπαιδευτικό ‘προϊόν’ είναι σαν το παγωτό χωνάκι…

Σε όσα έχω αναφέρει στο άρθρο μου για τις θέσεις μου για την παιδεία, τονίζεται η ανάγκη για αυστηροποίηση των κριτηρίων μέσω της παροχής επιπλέον διδακτικής στήριξης στα παιδιά μέσα στο σχολείο (ενώ οι παρούσες μεταρρυθμίσεις συγκλίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση). Δεν γίνεται να αντιμετωπίσουμε τη σχολική αποτυχία με μείωση των απαιτήσεων, αλλά με περισσότερη στήριξη ώστε να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις. Υπάρχουν όμως και  ευρήματα από το χώρο της ψυχολογίας που συμφωνούν στην ανάγκη  παρουσίασης προκλήσεων στα παιδιά, ώστε να αναπτυχθούν σε ενήλικες που θα επιτύχουν ως άτομα και σύνολα. Η καθηγήτρια Dr.Carol Dweck στο πρόσφατο βιβλίο της Mindset, εξαπολύει δριμεία επίθεση στην αβάσιμη αυτό-εκτίμηση που δίνεται στα παιδιά, μέσω των υπερβολικών επαίνων ανεξαρτήτως προσπάθειας. Στην ουσία το ίδιο κάνει και το εκπαιδευτικό μας σύστημα σήμερα: αμείβει αβέρτα, με βαθμούς που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, δημιουργώντας στα παιδιά μια ψευδαίσθηση υπεραξίας κι επιβράβευσης  χωρίς προσπάθεια. Αυτό δεν είναι υπερβολική καλοσύνη προς τα παιδιά, αλλά μια πολύ επικίνδυνη εξαπάτηση: όταν αργότερα βρεθούν αντιμέτωπα με την πραγματικότητα στο χώρο εργασίας, η προσγείωση είναι τόσο ανώμαλη που τα παιδιά χάνουν κάθε αίσθηση αυταξίας κι αυτό-αποτελεσματικότητας.

Η συγγραφέας υποστηρίζει με πάμπολλα παραδείγματα ότι τα παιδιά που έχουν την πεποίθηση ότι η αριστεία τους είναι μια εγγενής ιδιότητα του εαυτού, σταθερή και αναλλοίωτη, η οποία δεν εξαρτάται από την προσπάθειά τους,  αποτυγχάνουν επαγγελματικά. Κι όχι μόνο αποτυγχάνουν, αλλά μαθαίνουν να αποφεύγουν ο,τιδήποτε τους φαίνεται δύσκολο και μπορεί να  φέρει στην επιφάνεια  ρίσκο αποτυχίας και αισθήματα ανεπάρκειας. Η χωρίς αντίκρισμα επιβράβευση, όπως οδηγεί σήμερα μαζικά το εκπαιδευτικό μας σύστημα, όχι μόνο δεν αυξάνει την αυτοεκτίμηση, αλλά εν τέλει τη μειώνει. Τα γαλουχούμε σε έναν πλασματικά εύκολο κόσμο, όπου τα μαθήματα είναι εύκολα, το άριστα εύκολο, η προαγωγή εύκολη,  κι όταν αργότερα έρχονται σε επαφή με τις δυσκολίες της πραγματικότητας, το σοκ είναι τόσο ισχυρό που καταρρέουν.  Καθώς δεν έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και τις αποτυχίες, αποσύρονται νιώθοντας τα ίδια αποτυχημένα. Η γαλουχία σε έναν πλασματικό εύκολο κόσμο  οδεύει έτσι τους νέους να γίνουν μια φοβική και αποσυρμένη νεολαία με τρόμο προσωπικής ανεπάρκειας. Κι όλα αυτά επειδή τα εμποδίζουμε από το να μάθουν να δουλεύουν σκληρά δίνοντάς τους το έμμεσο διπλό μήνυμα της ανικανότητας, όσα επιφανειακά ‘μπράβο’ κι αν τους λέμε. Η πιο στέρεη αυτό-εκτίμηση είναι εκείνη που κερδίζεται με τη σκληρή δουλειά  (και την επιβράβευση της) κι όταν συνεχώς πιέζουμε τον εαυτό μας προς νέες προκλήσεις, προς νέα επιτεύγματα, προς νέα μάθηση, ακόμη κι όταν δεν μας είναι άνετο.
Η συγγραφέας υποστηρίζει με αναλυτικό τρόπο πως το εγγενές ‘ταλέντο’ είναι ένας μύθος κι ότι οι άνθρωποι που τελικά επιτυγχάνουν είναι εκείνοι που: α) επιμένουν να προσπαθούν με σκληρή δουλειά, β) δεν αρνούνται τις αδυναμίες τους αλλά προσπαθούν να μάθουν από αυτές, γ)επιδιώκουν τις προκλήσεις και δεν νιώθουν ότι απειλούνται αν δεν τις πετύχουν, δ)δεν τους ενδιαφέρει να κάνουν κάτι τέλεια αμέσως, αλλά να συνεχίζουν να μαθαίνουν, ε) δεν ερμηνεύουν τις αποτυχίες ως αδυναμία του χαρακτήρα τους, αλλά ανάγκης για περισσότερη προσπάθεια, στ) δεν ζηλεύουν τους πιο επιτυχημένους, αλλά θέλουν να μάθουν από εκείνους, η)γνωρίζουν ότι η επιτυχία χρειάζεται σκληρή, επίπονη δουλειά και αφοσίωση.
Πώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα σήμερα ενθαρρύνει στη σκληρή δουλειά με επιμονή και αφοσίωση; Βάζοντας ως γενικό όρο προαγωγής το 13; Ετοιμάζουμε μια γενιά με υπερφουσκωμένα, αλλά απόλυτα εύθραυστα ‘εγώ’, έτοιμα να καταρρεύσουν στην παραμικρή δυσκολία. 

Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr 10/10/2016

Το μονοπάτι της ζωής καλά φυλαγμένο…


Τον τελευταίο καιρό μου ήρθαν πολλές σκέψεις, ειδικά για τον τρόπο που απροσδόκητα αλλάζει και ξανα-αλλάζει το μονοπάτι της ζωής μας, αλλά πάντα προστατευμένο  στο νου της Μητέρας μας, της Παναγίας…
1)      Η Παναγία δεν ενδιαφέρεται για τις στατιστικές. Αν  ένα επιθυμητό αποτέλεσμα έρθει ή δεν έρθει στη ζωή μας δεν είναι θέμα στατιστικής, αλλά ένα θαύμα που δημιουργεί η Μητέρα από το πουθενά. Αν ένας νέος βρει δουλειά μέσα στην πιο βαθιά, μακρόχρονη ύφεση, το αν μια γυναίκα μείνει έγκυος μετά τα 45, αν ένας ηλικιωμένος ξαναβρεί τη ζωτικότητά του και τη όρεξή του για ζωή…αυτά είναι θαύματα που δημιουργούνται από τη Μητέρα μας, ανάλογα με το όφελος και τα χρέη της ψυχής του καθενός, Οπότε, ας Την εμπιστευτούμε να καταρρίψει όλες τις στατιστικές. Ακόμη κι αν το επιθυμητό δεν συμβεί, ας Της ζητήσουμε την καθαρότητα να δούμε «γιατί» και ας ζητήσουμε  τη θεραπευτική αντικατάσταση του επιθυμητού το οποίο –μακροπρόθεσμα- μπορεί να είναι και καλύτερο….
2)       Για όσους νιώθουν απογοητευμένοι ή και προδομένοι από την έκβαση της ζωής τους, η Μητέρα μας συνεχώς αναγεννά και διατηρεί ασφαλές το μονοπάτι της ζωής μας, σαν πολύτιμο διαμάντι. Το μονοπάτι της ζωής μας δεν είναι κάποια σταθερή, προδιαγεγραμμένη μοίρα, καθώς υπάρχει η ελευθερία της επιλογής και σε εμάς, αλλά και στους άλλους.   Όποιες ανατροπές και αν υπάρξουν όμως, η Μητέρα μας πάντα αναδημιουργεί, αναπροσαρμόζει ή/και ξαναεφευρίσκει το μονοπάτι της ζωής μας διαρκώς. Τα καλά νέα είναι ότι ποτέ δεν ξεχνά την περίπτωσή μας, ούτε μας εγκαταλείπει, ακόμη κι αν τα θαλασσώσαμε για ακόμα μία φορά. Τα  σχέδια της για το μονοπάτι της ζωής μας είναι μεγαλοφυή. Πάντα θα μας προσφέρουν βαθιά πλήρωση, όσες αναποδιές κι αν έρθουν. Πάντα βρίσκει λύσεις ακόμη και στις πιο φαινομενικά αδιέξοδες, ανέλπιδες καταστάσεις, ακόμη κι όταν νιώθουμε ότι όλες οι πόρτες βροντοκλείνουν ταυτόχρονα μέσ’ τα μούτρα μας. Χρειάζεται μόνο υπομονή και πίστη. Ας ηρεμήσουμε ότι το μονοπάτι μας κείται ασφαλές στο νου Της κι ας περιμένουμε να μας αποκαλυφθεί βήμα βήμα.
3)      Η επιλογή του μονοπατιού της Μητέρας μας εντέλει αφορά την παραίτηση από το  προσωπικό θέλημα για το Θέλημα του Θεού. Υπάρχει ένα ενδιαφέρον παράδοξο στο προσωπικό θέλημα, μια αντιστροφή των προβολών. Ας σκεφτούμε μια ακραία περίπτωση προσωπικού θελήματος: ο αυτοκτονικός ιδεασμός. Η κάθε περίπτωση βέβαια είναι διαφορετική, όταν όμως κάποιος σκέφτεται την αυτοκτονία, υπάρχει συχνά βαθύς τρόμος. Ο τρόμος σχετίζεται με την αφύσικη ψευδαίσθηση της δύναμης να αποφασίζει το ‘εγώ’ για τον τερματισμό ή τη συνέχιση της ζωής, και η ψευδαίσθηση της απουσίας επιλογών. Ψευδαισθήσεις, γιατί δεν είναι το ‘εγώ’ που έχει τη δύναμη να αποφασίσει για τη ζωή και το θάνατο, αλλά ο Θεός. Ο τερματισμός του ανθρώπινου σώματος δεν σημαίνει τερματισμό της ζωής, ούτε βέβαια μπόρεσε ποτέ το εγώ να αποφασίσει για τη γέννηση της ζωής. Ο τρόμος που έρχεται από τη αφύσικη δύναμη που το ‘εγώ’ νομίζει ότι έχει (παίζοντας το ρόλο του Θεού, αλλά ταυτόχρονα ακυρώνοντάς τον, πείθοντας το άτομο ότι ο Θεός το εγκατέλειψε )  προβάλλεται στη συνέχιση της ζωής του ατόμου. Το ‘εγώ’ αποπροσανατολίζει το άτομο προβάλλοντας τη δική του διεστραμμένη ‘δύναμη’ στη συνέχιση της ζωής του ατόμου, κάνοντάς το να θέλει να φύγει από αυτήν έντρομο.  Αυτό δεν αποτελεί κατάκριση του ατόμου, αλλά ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές, μπορούμε να αφήσουμε το μονοπάτι της ζωής μας στα χέρια του Θεού, αντί να προσπαθήσουμε να το ‘τρέξουμε’ εμείς. Ας δώσουμε αυτήν την ανεπιθύμητη δύναμη σε Εκείνον που σοφά αποφασίζει για την ανθρώπινη γέννηση και τον ανθρώπινο θάνατο κι ένα τεράστιο βάρος φεύγει.  Αν μπορούμε να εμπιστευτούμε το μονοπάτι της Μητέρας μας για ένα δευτερόλεπτο ακόμα, αν μπορούσαμε να αφεθούμε σε αυτό που έχει στο νου της για εμάς, νιώθουμε τεράστια ανακούφιση και η κατάσταση γίνεται απλά ένα θέμα διαχείρισης προβλημάτων- όχι ανταγωνισμός με το Θεό για θέματα δύναμης πάνω στη ζωή και το θάνατο.   
4)      Υπάρχει μια όψη της Μητέρας μας που μπορεί εντελώς να ικανοποιήσει την ανάγκη μας για ανθρώπινη αγάπη. Το είδος εκείνο της αγάπης που όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη για να παραμείνουν ασφαλείς και ψυχικά υγιείς. Η Μητέρα-Παναγία κρατά αυτήν την αγάπη σίγουρη για εμάς, για όλη την ανθρωπότητα. Δεν χρειάζεται να αγωνιούμε αν θα βρούμε ή όχι αυτή την αγάπη, αν θα βρούμε αρκετά και από ποιον. Η αγάπη που νιώθουμε κοντά στην Παναγία μας δεν μια αφηρημένη έννοια, αλλά υπαρκτή, άμεση, απόλυτη. Οι παλαιότεροι άνθρωποι ήταν πιο ισορροπημένοι, πιο ψυχικά ασφαλείς, παρόλο που έβλεπαν άλλους ανθρώπους πολύ πιο αραιά από ότι εμείς σήμερα μετά τα περίπλοκα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά της άπειρης μοναξιάς, ακριβώς γιατί αφήνονταν σε αυτή την αγάπη.  Η τρέλα της συνεξάρτησης, της κατανάλωσης ανθρώπων, των ρόλων ήταν αδιανόητα. Η δύναμη που κράτησε την ανθρωπότητα με σώας τας φρένας τότε, μας είναι διαθέσιμη ξανά. Ας σταματήσουμε να ψάχνουμε αυτό που έχουμε ανάγκη από τους άλλους ανθρώπους κι ας στρέψουμε το βλέμμα σε Εκείνην.



Βικτωρία Πρεκατέ, www.brightplanet.blogspot.gr, 5/10/2016

Η εύρεση νοήματος ως ανακούφιση στις δυσκολίες

Για κάποιους ανθρώπους η αναζήτηση του νοήματος πίσω από μία δυσκολία (ή μια τραγωδία) βοηθά κατά πολύ στην αντιμετώπισή της. Για κάποιους άλλους, ίσως δεν κάνει καμία διαφορά. Προσωπικά, νομίζω ότι η εύρεση νοήματος καθησυχάζει. Καθησυχάζει γιατί  παρά τον πόνο και τις δυσκολίες που προκαλεί, υπάρχει η αίσθηση ότι το Σύμπαν αυτό διέπεται από μια λογική. Ότι θα υπάρξει ένα τέλος στη δυσκολία, όταν εκπληρωθεί ο σκοπός ή το νόημα για το οποίο παρουσιάζεται. Κι ότι μέσα από τη δική μου θετική διάθεση να συνεργαστώ με αυτό το νόημα, σε μια μακροπρόθεσμη οπτική (κι ίσως είναι πολύ πιο μακροπρόθεσμη από όσο θα νιώθαμε άνετα στην ανθρώπινη κλίμακα χρόνου), η ανάγκη για πόνο θα εκλείψει εφόσον τα μαθήματα θα έχουν  ολοκληρωθεί. Δεν λέω ότι είναι πανάκεια, όμως ποια είναι η εναλλακτική; Να χτυπώ τα πόδια στο πάτωμα και να βρίζω τους πάντες για αυτό που μου συνέβη;  Ίσως μια προσπάθεια κατανόησης, ίσως μια προσπάθεια συνεργασίας, ακόμη και με το πιο ακατανόητο, με το πιο απαράδεκτο, ίσως προσφέρει μια χαραμάδα φωτός.
O Victor Frankl είναι πολύ γνωστός για το δραματικό τρόπο με τον οποίο αφηγήθηκε την αναγκαιότητα ύπαρξης νοήματος (‘λόγου’)  στην υπέρβαση των δυσκολιών μέσα από την ακραία εμπειρία του στρατοπέδου συγκέντρωσης. Διαβάζοντας ξανά τις σημειώσεις του, έρχονται στη μνήμη τα εξής σημαντικά σημεία:
α) Η ικανότητα να προβάλλουμε με το νου μας ένα επιτυχές μέλλον, όπου θα κοιτούμε πίσω στην σημερινή δυσκολία, όταν αυτή θα έχει τελειώσει και θα είμαστε περήφανοι για τον τρόπο που την αντιμετωπίσαμε και τα μαθήματα που μάθαμε.
β)H ικανότητα να διδάξουμε και να ωφελήσουμε άλλους μέσα από τη δυσκολία μας, έστω και να είναι τα άτομα του άμεσου περιβάλλοντός μας. Η πρόταση αυτή φέρνει μειδιάματα κυνισμού (‘εδώ δεν μπορώ καλά καλά να βοηθήσω τον εαυτό μου, θα βοηθήσω άλλους;’). Δεν μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου τώρα. Αργότερα μπορεί να είναι διαφορετικά. Και, καλώς ή κακώς, συνήθως μόνο εκείνοι που έχουν οι ίδιοι βιώσει μια μεγάλη δυσκολία μπορούν να πραγματικά να καταλάβουν και να βοηθήσουν άλλους.
 Γ) Η ικανότητα να διατηρείται η πίστη και η ελπίδα, παρά όλες τις ενδείξεις για το αντίθετο. Κάποιες φορές το νόημα μπορεί να περιλαμβάνει τόσους πολλούς παράγοντες από τόσες διαφορετικές χρονικές στιγμές και περιοχές στο σύμπαν που είναι ανθρωπίνως αδύνατον να το συλλάβουμε. Εκεί είναι που χρειάζεται πίστη, εμπιστοσύνη κι ελπίδα. Ο Φράνκλ αναφέρει  πως όταν οι έγκλειστοι έχαναν την ελπίδα, πέθαιναν και μάλιστα άμεσα.
Δ) Οποιαδήποτε δυσκολία μπορεί να είναι διαχειρίσιμη, αρκεί το άτομο να έχει κάποιον γενικότερο και ισχυρό σκοπό στη ζωή του (θα προσέθετα που να μην εξαρτάται από συγκεκριμένους ανθρώπινους παράγοντες).  Αυτή είναι ίσως και η μεγαλύτερη παγίδα σήμερα, γιατί στους ανθρώπους δίνεται η αίσθηση ότι δεν υπάρχει κανένας σκοπός για τον οποίο υπάρχουν, παρά να καταναλώνουν. Νομίζω θα έπρεπε να είναι στο βασικό πρόγραμμα εκπαίδευσης να βοηθιούνται τα παιδιά από μικρή ηλικία να βρίσκουν σκοπούς και αξίες, όσους περισσότερους και όσο υψηλότερους γίνεται. Αυτοί θα τους κρατήσουν στην υπόλοιπη ζωή τους. Και είναι κάτι που θα πρέπει κι εμείς να επαναπροσδιορίζουμε και να θρέφουμε διαρκώς.   
Ε) Σύμφωνα με τον Φρανκλ, ένα βασικό νόημα είναι να απαντάμε στις ερωτήσεις που μας θέτει η ζωή, με το σωστό τρόπο. Αντί λοιπόν να καταριόμαστε τη δυσκολία και να απελπιζόμαστε γιατί η δυσκολία μας αφαίρεσε το νόημα στη ζωή, ίσως θα έπρεπε να αναρωτηθούμε αν μέρος του νοήματος της ζωής είναι ακριβώς η απάντησή μας σε αυτή τη δυσκολία. Αυτό θα πει ‘συνεργασία με τη δυσκολία’ κι όχι άγονη άρνηση. Αν μπόρεσε να το κάνει ο Φρανκλ στις συνθήκες που ζούσε, τι μπορούμε να πούμε οι υπόλοιποι….
Στ) Ακόμη κι όταν δεν ελπίδα για το μέλλον, μπορούμε να βρούμε νόημα διατηρώντας ζωντανές τις θετικές εμπειρίες του παρελθόντος. Ας το δούμε ότι η ζωή είναι σαν ένας σύντροφος: όταν είναι καλά και μας προσφέρει, τότε τον αγαπάμε. Όταν αρρωστήσει και γίνεται δύσκολος, τι κάνουμε; τον παρατάμε και σταματάμε να ασχολούμαστε μαζί του; Σταματάμε τη φροντίδα και την ελπίδα;
Ζ)Ο Φρανκλ αναφέρει με ιδιαίτερα συγκινητικό τρόπο την υποχρέωση που έχουμε όλοι μας όταν υποφέρουμε, να υποφέρουμε με όση μεγαλύτερη αξιοπρέπεια γίνεται, να μην απογοητεύσουμε κανένα, αλλά να είμαστε φωτεινό παράδειγμα για άλλους που ίσως υποφέρουν αντίστοιχα στο μέλλον.
Σε ένα τέτοιο Σύμπαν μπορούμε να εμπιστευτούμε ότι όλα, όσο ακατανόητα κι αν είναι, διέπονται από νόημα. Κι ίσως θα μπορούσαμε σιγά σιγά να ανακαλύπτουμε λίγο λίγο, ζητώντας από το Θεό να μας αποκαλύψει εκείνο που θα ήταν κατάλληλο για εμάς, ρωτώντας π.χ. Σε αυτή τη δυσκολία, τι νόημα υπάρχει για εμένα; Στην σημερινή μέρα ποιο είναι το νόημα που είμαι εδώ;

Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 9/9/2016

Ένα τσίρκο διαπραγματεύεται την κατάθλιψη…

Πρόσφατα παρακολούθησα την παράσταση του τσίρκου Aquatica, που εγώ προσωπικά βρήκα εξαιρετική (δεν έχει ζώα, ευτυχώς έχουν απαγορευτεί).  Παρατηρώντας όμως τις συμπεριφορές των γύρω μου, έκανα κάποιες σκέψεις σχετικά με το πόσο οι καταθλιπτικές αντιδράσεις έχουν γίνει πια μαθημένος τρόπος ζωής, συνεισφέροντας ίσως ακόμη περισσότερο στην γενικευμένη κατάθλιψη των ημερών.  Αυτό που παρατήρησα ήταν η αδυναμία του κόσμου να χαρεί, να ενθουσιαστεί, να εντυπωσιαστεί. Θαμπωμένοι σε σημείο υπνωτισμού από τα τόσα εφέ  στις ταινίες, στα βιντεοπαιχνίδια, στην τηλεόραση, στον επαγγελματικό κι ανταγωνιστικό αθλητισμό, κοιτάμε με κατακριτικό, καχύποπτο  μάτι τα πάντα,  τίποτα δεν μας είναι αρκετά καλό. Ακόμη και τα παιδιά, επηρεασμένα από τους γονείς τους, κοίταζαν τις αγωνιώδεις προσπάθειες των ακροβατών με κακομαθημένη υπεροψία: «Σιγά, αυτό δεν είναι εντυπωσιακό. Έχω δει και καλύτερα».Δεν είναι μια απλή αντίδραση σε ένα θέαμα. Αυτή ακριβώς η στάση υποδηλώνει μια βαθύτερη στάση ζωής, που αποτελεί βασικό παράγοντα υπονόμευσης στην ψυχική μας ευμάρεια.

Έχοντας στην κυριολεξία πορωθεί από τα αλλεπάλληλα υπερβολικά θεάματα που μας κατακλύζουν από παντού, δυσκολευόμαστε να εκτιμήσουμε και να ευχαριστηθούμε με το απλό, το καθημερινό και το ωραίο. Συγκρίνουμε με τον εικονικό, ψεύτικο κόσμο με τον οποίο μας έχουν ποτίσει και χάνουμε την ικανότητα  να δούμε αυτό που είναι λιγότερο κραυγαλέο, αλλά μέσα στην λεπτή μετριοπάθειά του αληθινά όμορφο. Το τσίρκο είναι ένα παράδειγμα: αποτελεί μια μορφή τέχνης που κινδυνεύει να χαθεί. Σκέφτηκαν οι γονείς και τα παιδιά που παρακολουθούσαν πόσο σκληρά εργάζονταν οι ακροβάτες σε πνεύμα ομάδας, ταξιδεύοντας από χώρα σε χώρα για ελάχιστα χρήματα; Πόσο σημαντική τους ήταν η αλληλεπίδραση με το κοινό; (την επικοινωνία του κλόουν με τα παιδιά δεν τη βρίσκεις σε καμία οθόνη). Πόσο ήθελαν τα χειροκροτήματα και τον ενθουσιασμό του κοινού, καθώς η παράσταση είναι μια διάδραση, όπου ένα μη ενθουσιώδες κοινό μειώνει τον ενθουσιασμό των καλλιτεχνών αντίστοιχα… Όμως τα παιδιά δεν έχουν μάθει να βλέπουν το ανθρώπινο στοιχείο πίσω από την κάθε «παροχή»… έχουν μάθει να βλέπουν μόνο το "προϊόν". Όπως μου είπε ένα παιδί «Όχι, δεν τους θαυμάζω, γιατί αυτή είναι η δουλειά τους. Όπως κάποιος  γιατρός πρέπει να είναι πολύ καλός γιατρός, έτσι κι αυτοί πρέπει να είναι πολύ καλοί ακροβάτες». 

Αυτή η μηχανιστική, υπολογιστική  αντίληψη είναι το πρόβλημα. Καλός γιατρός μπορείς να γίνεις, όμως υπάρχει ένας πεπερασμένος αριθμός από τούμπες στον αέρα που είναι ανθρωπίνως δυνατόν να κάνεις... Εγώ προσωπικά βρήκα πολύ εντυπωσιακά όλα τα νούμερα που έκαναν οι ακροβάτες μπροστά μας! Σίγουρα δεν μπορούμε εμείς να τα κάνουμε! Χειροκροτούσα και επαινούσα με ενθουσιασμό σε όλα τα νούμερα και παρότρυνα τα παιδιά της παρέας που παρακολουθούσαν νωθρά να κάνουν το ίδιο, για να τους ενθαρρύνουν, αλλά και για να χαρούν τα ίδια… Αναρωτιέμαι κατά πόσον τα παιδιά αυτής της γενιάς, απόλυτα προσηλωμένα στην οθόνη, είχαν συνειδητοποιήσει ότι οι τούμπες μπροστά μας ήταν   αληθινές τούμπες, από αληθινούς ανθρώπους, με τους νόμους της αληθινής βαρύτητας, που ξέρεις κάτι, όσα κι αν έχεις δει στην τηλεόραση, στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου εύκολο να γίνουν….

Ας μάθουμε στα παιδιά να χαίρονται με το απλό, με το αυθεντικό. Ας μάθουμε στα παιδιά να προσπαθούν λίγο να αναλογιστούν τον άνθρωπο πίσω από την κάθε υπηρεσία ή παροχή που τους προσφέρεται. Ίσως τότε ένα απλό συνηθισμένο τρικ με τις κορίνες να αποκαλύπτεται πολύ πιο μεγαλειώδες από όσο δείχνει η πρώτη ματιά.  Το παπούτσι που φτιάχτηκε για 3 ευρώ από τον γεράκο τσαγκάρη της γειτονιάς, αποκτά πολύ μεγαλύτερη αξία, όταν ο άνθρωπος αυτός αγωνίζεται μέχρι βαθιά γεράματα να ζήσει παιδιά κι εγγόνια. Η φροντίδα της νοσοκόμας, έστω κι ατελής, αποκτά άλλη διάσταση όταν η ίδια είχε ξενυχτήσει συνεχόμενα βράδια να φροντίζει δικούς της ασθενείς στο σπίτι. Ας μάθουμε τα παιδιά μας να βλέπουν λίγο κάτω από την επιφάνεια και να εκτιμούν. Ας τα διδάξουμε να μη δίνουν τόσο σημασία στο ψέμα μια οθόνης, αλλά στην πραγματικότητα των ανθρώπων γύρω τους. Σκεφτείτε πόσο κακό έχει κάνει στον ερωτισμό μεταξύ των δύο φύλων η υπερβολική, σε σημείο απόλυτου κορεσμού, προβολή υπερ-όμορφων, υπερ-καλλίγραμμων μοντέλων  σε τηλεόραση, περιοδικά κλπ. Μετά τι εντύπωση να του κάνει του νεαρού η κοπελίτσα της γειτονιάς, που αντικειμενικά μπορεί να είναι πολύ όμορφη; Ποιον ωφελεί τελικά αυτό ο κορεσμός, αυτή η υπερ-πληθώρα;

Τέλος, η κατάθλιψη, εκτός από την έλλειψη εκτίμησης του απλού και καθημερινού, ενισχύεται από την έλλειψη αλληλεπίδρασης, την έλλειψη ανθρώπινης επαφής και την έλλειψη ανθρώπινης επικοινωνίας.  Έχουμε το δικό μας προγραμματάκι στο μυαλό μας, έχουμε και την ατζέντα μας, έχουμε και τα στάνταρ μας και μετράμε likes σε κάθε εμπειρία που αντιμετωπίζουμε. Δεν την αφήνουμε όμως να μας αλλάξει. Στην ουσία δεν είμαστε ανοιχτοί. Παρατηρούμε τη ζωή χωρίς να τη βιώνουμε. Σαν πίσω από το γυαλί μιας οθόνης, έχουμε κόψει τις διαύλους αλληλεπίδρασης. Ξέρουμε μόνο να κλικάρουμε κι όταν η ζωή από την άλλη πλευρά της νοητής μας γυάλας, δεν ανταποκρίνεται στο κλικάρισμά μας, απλώς κλείνουμε την οθόνη-δεν μας αφορά πλέον. Αυτή είναι η πραγματική ζωή όμως. Μέσα σε αυτή ζούμε και αυτή πρέπει να αγαπήσουμε. Κι ίσως να της επιτρέψουμε να μας αγαπήσει κι εκείνη. Και σίγουρα να διδάξουμε στα παιδιά μας να δώσουν και να πάρουνε αυτήν την πραγματική ζωή, όσο ρίσκο κι αν εμπεριέχει. Αλλιώς τους ανοίγουμε από πολύ νωρίς το δρόμο για την μακρόχρονη και ανελέητη κατάθλιψη….

Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 2/9/2016


Αποφεύγοντας την κακοποιητική σχέση (ξανά...)

Παρότι έχω γράψει επανειλημμένως για το θέμα, η κακοποίηση στις συντροφικές σχέσεις- ειδικά εναντίον των γυναικών- εξακολουθεί κι επανέρχεται στο προσκήνιο. Ιδιαίτερα σε μια εποχή, όπου η οικονομική ανασφάλεια τρομοκρατεί όλο και περισσότερες γυναίκες να αποδέχονται κακοποιητικές σχέσεις, ενώ η μακροχρόνια ανεργία οδηγεί όλο και περισσότερους άνδρες σε ηθική κατάπτωση, ‘ακύρωση’ του ανδρισμού τους λόγω της απώλειας της ιδιότητας του ‘παροχού’ κι έκφραση του ψυχικού αδιέξοδου  μέσα από κακοποίηση της συντρόφου.

Όπως έχω αναφέρει πολλές φορές, τα πρώτα στάδια για την αποφυγή της κακοποιητικής σχέσης είναι πολύ σημαντικά. Πολλές γυναίκες βλέπουν τα προειδοποιητικά σημάδια από το πρώτο κιόλας ραντεβού, αλλά οι εσωτερικές κι εξωτερικές πιέσεις είναι τόσο ισχυρές  που προτιμούν να κάνουν πως δεν τα βλέπουν. Η υπομονή του θεραπευτή δοκιμάζεται όταν βλέπει την ίδια γυναίκα που παραπονιέται επί δεκαετίες για τον κακοποιητικό σύντροφο να ξαναγυρνά για μια ακόμη φορά. Ο γενικευμένος και πολύ ισχυρός σεξισμός της ελληνικής κοινωνίας, που εκθειάζει τη σύζυγο και μητέρα, αλλά αποκλείει, κατακρίνει κι απορρίπτει τη μόνη (κι ίσως άτεκνη) γυναίκα οδηγεί την πλειοψηφία των ελληνίδων γυναικών να προτιμούν ‘οτιδήποτε’ από το να μείνουν μόνες. Η επιδείνωση της λειψανδρίας επίσης δεν βοηθά. Τα παράπονα των γυναικών που ακούω συνεχώς είναι για ελάχιστους διαθέσιμους άνδρες οι οποίοι, ίσως λόγω της υπερπροσφοράς γυναικών με μηδενικά στάνταρ στις απαιτήσεις τους, έχουν γίνει υπερβολικά υπερόπτες κι εγωιστές, καθιστώντας σχεδόν αδύνατον για μια γυναίκα που σέβεται στοιχειωδώς τον εαυτό της να κάνει σχέση μαζί τους.

Δεν ξέρω πόσο απόλυτα αντικειμενική είναι αυτή η πραγματικότητα και κατά πόσον οι ‘εξωτερικοί’ παράγοντες θα πρέπει να είναι το επίκεντρο της συζήτησης. Το πολύ σημαντικότερο είναι πώς αισθάνεται η ίδια η γυναίκα. Εν τέλει, πόσο αγαπά η ίδια η γυναίκα τον εαυτό της, σε αυτό το αέναο πνευματικό ταξίδι, που δεν αρχίζει με τη γέννηση, δεν τελειώνει με το θάνατο και σίγουρα δεν καθορίζεται από την εύρεση ενός συντρόφου.   Η ικανότητα της γυναίκας να αποφύγει τον πειρασμό να (ξανα-) πέσει σε μια κακοποιητική σχέση εξαρτάται από το πόσο πραγματικά αγαπά η ίδια τον εαυτό της. Όχι στα λόγια, με τον γλυκανάλατο κούφιο τρόπο που έχει γίνει της μόδας. Το μήνυμα που θέλω να δώσω στην γυναίκα εκείνη που βασανίζεται από τον πειρασμό να είναι σε μια σχέση, η οποία γνωρίζει ότι δεν της κάνει καλό, είναι το εξής:

Πόσο πραγματικά αγαπάς τη γυναίκα εκείνη που εσύ είσαι,  ώστε να μην επιτρέψεις να της φέρονται ξανά σαν σκουπίδι;  Πόσο αγαπάς αυτή τη γυναίκα που φέρει το όνομά σου, ώστε να μην επιτρέψεις να της μιλήσουν ξανά με σαρκασμό, αδιαφορία και περιφρόνηση. Πόσο πραγματικά αγαπάς αυτή τη γυναίκα που φέρει το όνομά σου και προσπαθεί το καλύτερο που μπορεί, μέσα  σε μια κοινωνία που συχνά φαίνεται μόνο να μισεί- να μισεί τους πάντες, αλλά ειδικά τη μόνη γυναίκα… Πόσο αγαπάς αυτή τη γυναίκα ώστε να μην επιτρέψεις στον κάθε τρελό να εξαγριώνεται όταν έχεις διαφορετική γνώμη, ενώ ταυτόχρονα δεν βλέπει ποτέ λάθος στον εαυτό του, ακόμη κι όταν διαπράττει την πιο κραυγαλέα κακοποίηση; Πόσο αγαπάς αυτή την γυναίκα  ώστε να μην αφήσεις να της πουλήσουν τρέλα ξανά; Πόσο αγαπάς αυτή τη γυναίκα ώστε να μην βάλεις σε θεϊκό βάθρο  τον κάθε προβληματικό τύπο, που μόνο εσύ ‘βλέπεις’ ότι είναι γεμάτος βαθιά κρυμμένες αρετές, τις οποίες οσονούπω θα βγάλει στην επιφάνεια χάρη στην ανεπανάληπτη αγάπη σου; Θες στα αλήθεια να ξαναπαίξεις αυτό το παιχνίδι; Πόσο αγαπάς αυτή τη γυναίκα που φέρει το  όνομά σου, ώστε να μην περιμένεις από τον κάθε άνδρα να σε προστατέψει (γιατί συνήθως καταλήγεις να πρέπει να προστατέψεις εσύ τον εαυτό σου από αυτόν;) Πόσο αγαπάς αυτή τη γυναίκα που είσαι εσύ, ώστε να αναζητήσεις τη βοήθεια που έχεις ανάγκη από τον πραγματικό Θεό  κι όχι να μετατρέψεις τον κάθε εγωπαθή στον ημίθεο που θέλει να νομίζει ότι είναι; Πόσο αγαπάς αυτή τη γυναίκα που φέρει το όνομά σου ώστε να έχεις τουλάχιστον τη διάθεση να εκτιμήσεις τα θετικά στοιχεία της; Όχι, μην περιμένεις από τις φίλες σου και τη  μαμά σου να το κάνουν. Είναι κι εκείνες θύματα μιας βαθιά μισογυνιστικής κοινωνίας και δεν μπορούν να τα δουν -πολύ πιθανόν στη θέση σου να αντιδρούσαν πολύ πιο αδύναμα. Εσύ πρέπει να το κάνεις και να είσαι η πρωτοπόρος σε αυτό. Να δεις και να εκτιμήσεις αυτή τη γυναίκα και να την αγαπήσεις για αυτό που είναι, γιατί εσύ την γνωρίζεις καλύτερα από όλους. Κι επίσης, μην περιμένεις από κανέναν άνδρα να το κάνει. Ο άνδρας θα αντιγράψει αυτό που κάνεις εσύ. Θα εκτιμήσεις αυτό που του δείχνεις εσύ ότι εκτιμάς. Μην κρύβεσαι πίσω από την παλιομοδίτική αυτό-απαξίωση.

Και το τεστ αλήθειας: Πόσο διατεθειμένη είσαι να υποστηρίξεις αυτή τη γυναίκα που φέρει το όνομά σου,  ηθικά και πρακτικά, για όλη σου τη ζωή, να υποστηρίξεις αυτή τη γυναίκα με τον ίδιο  ζήλο, την ίδια θέρμη και το ίδιο σθένος με τα οποία θα στήριζες τα παιδιά σου;  Για τα παιδιά μπορείς, αλλά για τον εαυτό σου όχι; Γιατί;;;; Δεν σου δίνει η κοινωνία την άδεια; Σου έχει διδάξει ότι πρέπει να γίνεις χαλί να σε πατήσει, ότι αυτός είναι ο δρόμος της αρετής για μια γυναίκα; Και λοιπόν!  Δώσε  στον εαυτό σου την άδεια! Δεν υπάρχει άλλος να το κάνει. Δώσε στον εαυτό σου την άδεια να υποστηρίξει τον εαυτό σου με την ίδια αφοσίωση που θα υποστήριζες τα παιδιά σου και άσε τα δήθεν πνευματικά περί αυταπάρνησης. Μόνο η δική σου απόφαση, μόνο η δική σου ψυχική ετοιμότητα μπορεί να σε βοηθήσει. Ούτως ή άλλως, μόνη σου γεννιέσαι, μόνη σου πεθαίνεις και μόνη σου θα περάσεις τον αιώνιο ταξίδι πριν και μετά από αυτή τη γήινη ζωή. Δεν θα είναι κανένας άντρας από κοντά να σε προστατεύει και να νοηματοδοτεί τη ζωή σου. Και η κοινωνία που ξέρει μόνο να κατακρίνει και να αφαιρεί άδειες, δεν της καίγεται καρφί για τη δική σου μοναξιά. Η μόνη σου ασφάλεια στο αιώνιο άγνωστο είναι να έχεις τη διάθεση να αγαπήσεις κι αυτό ξεκινά αγαπώντας τον εαυτό σου. Εσύ έχεις τις δυνάμεις και τα αποθέματα, δώσε στον εαυτό σου την άδεια που δεν σου δίνει η κοινωνία ή η οικογένειά σου. Ίσως το ταξίδι να είναι πιο ενδιαφέρον από όσο νομίζεις. Η εναλλακτική σου ποια είναι; Η απόλυτη μιζέρια και μοναξιά του να είσαι με κάποιον ο οποίος δεν θα σε σέβεται, θα  σε θεωρεί δεδομένη, θα σε βρίζει και θα ειρωνεύεται, που θα σε χρησιμοποιήσει για σεξ και μετά θα σου φερθεί σαν σκουπίδι; Δεν είναι αυτό βαρετό;

Αν επίσης πιστεύεις  στην αγάπη του Θεού, μπορείς να γίνεις η δίοδος της αγάπης του Θεού στην γη όταν μπορείς πρώτα από όλα να αγαπήσεις την ταπεινωτική (κατά τους άλλους) ζωή σου, παρά και ενάντια στο μίσος μιας ολόκληρης κοινωνίας.  Κι αυτή η αγάπη έχει πολλή μεγάλη αξία και πολλή μεγάλη δύναμη, ακριβώς επειδή γίνεται παρά κι ενάντια στο μίσος μια ολόκληρης κοινωνίας. Αυτήν ακριβώς την αγάπη έχει ανάγκη ο κόσμος σήμερα για τη θεραπεία του. Μόνο αυτή η κοπιώδης αγάπη είναι αρκετά ισχυρή για να τον βοηθήσει μέσα στο πηγάδι του μίσους και σκότους που έχει πέσει.

Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 27/8/2016 

Μαθήματα Ορειβασίας

Η ορειβασία δεν παύει να με διδάσκει εδώ και 20 χρόνια… Όχι τεχνικές ανάβασης, αλλά μαθήματα ανθρώπινων αξιών, ανθρώπινης συμπεριφοράς και ανθρώπινης αλληλεπίδρασης-ειδικά σε δύσκολες συνθήκες. Δυο αξιοσημείωτα παραδείγματα.

Πρώτο παράδειγμα
Πριν αρκετό καιρό, είχα πάει σε ανάβαση απαιτητικής διαδρομής με σύλλογο που είναι αρκετά χρόνια στην ‘πιάτσα’ για να δικαιολογηθούν τα περαιτέρω. Βέβαια συνήθως το ζήτημα είναι  του αρχηγού. Στην κατάβαση ο αρχηγός έτρεχε- με τα χίλια. Είναι από εκείνες τις περιπτώσεις, όπου συναντάς για αρχηγούς εκείνους τους ‘υπερ-άνδρες’, που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να ‘χτυπήσουν’ κορυφές, να ‘βγάλουν’ γρήγορες υψομετρικές, να ‘τρέξουν’ την ομάδα. Η ομάδα κατέβηκε μια δύσκολη υψομετρική γύρω στα 1000μ σε 2,5-3 ώρες. Στη μέση της διαδρομής άρχισε να με τσιμπάει η  άρθρωση. Δεν καθυστερούσα ιδιαίτερα την ομάδα, παρότι ήμουν τελευταία και κάθε βήμα μου έκοβε την αναπνοή. Μόλις έφτανα τους άλλους, όσοι έκαναν στάση ξανα-ξεκινούσαν με εντολή του αρχηγού, για να μη χρονοτριβούν (χωρίς να υπάρχει καμία πίεση χρόνου). Όταν σε κάποια στάση σε διασταύρωση με το χωματόδρομο διαμαρτυρήθηκα, ο ‘αρχηγός’ βρήκε τη λύση: ‘Θα περιμένεις εδώ μέχρι να έρθουν οι άλλοι από το καταφύγιο με το τζιπ να σε πάρουν’. ‘Σε πόση ώρα;’. ‘Έχουν ξεκινήσει, το πολύ σε μισή ώρα θα είναι εδώ’. ‘Όχι δεν πειράζει, προτιμώ να έρθω μαζί σας, θα έρθω σιγά σιγά’. Η απάντηση του ‘αρχηγού’; ‘Όχι κάτσε εδώ, γιατί εγώ θέλω να τρέξω την ομάδα κι εσύ με καθυστερείς. Να πάρε και τον αριθμό του κινητού μου κι όπου να ναι έρχονται’. Κι εξαφανίζεται!

Για όποιον έχει έστω και την ελάχιστη ιδέα από ορειβασία, αυτό είναι εγκατάλειψη μέλους- αδικαιολόγητα εντελώς καθώς δεν τους είχα καθυστερήσει ούτε λίγα λεπτά, απλά ήμουν τελευταία. Ο τελευταίος της ομάδας, η λεγόμενη ‘σκούπα’, ήταν εμφανώς προβληματισμένος από τη συμπεριφορά του αρχηγού, αναγνωρίζοντας ότι δεν είναι ούτε σωστό, ούτε ασφαλές, να αφήνεις ένα άτομο μόνο του σε δασωμένο στα 1700μ. σε συνθήκες άστατου καιρού και προβλημάτων πόνου. Παίρνουμε ξανά τηλέφωνο τους πάνω ορειβάτες (από το δικό του κινητό) και ανακαλύπτουμε ότι δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη. Μας είχε πει ψέματα και η μισή ώρα αναμονής μπορεί να ήταν οποιοσδήποτε χρόνος. Όμως η σκούπα έφυγε κι αυτή γιατί θα έχαναν το μονοπάτι που ήξερε μόνο ο ‘φευγάτος’ αρχηγός. Σκέφτηκα για κάποια στιγμή να τους ακολουθήσω, αλλά ο πόνος στο πόδι με σταμάτησε.

Σε δευτερόλεπτα, είχαν όλοι εξαφανιστεί. Βρέθηκα ξαφνικά μόνη μου στα 1700μ, σε ένα άγριο δάσος, σε ένα πολύ δύσβατο κι απομονωμένο βουνό, αναμένοντας κάποιους που δεν ήξερα πότε καν θα περάσουν. Κάθισα στον ήλιο για να μην παγώσω και κοίταζα τον ουρανό. Κοίταξα το κινητό μου, και είδα τρεις μπάρες σήματος-ξέρω πολύ καλά τι σημαίνει αυτό με τον συγκεκριμένο πάροχο! Προσπαθούσα να μην σκέφτομαι τους κινδύνους, ποιος θα μπορούσε να περάσει από εκεί, φοβούμενη κυρίως τους  παράνομους υλοτόμους ή τους psycho κυνηγούς που βαράνε ότι ακούγεται να κινείται- αυτές ήταν οι πιθανότητες εκεί πάνω…  Ευτυχώς εκείνη τη στιγμή δεν μου πέρασε καθόλου από το μυαλό ο κίνδυνος των άγριων ζώων και σκυλιών. Αλλιώς ακούγεται τώρα, αλλά αλλιώς είναι να είσαι εκεί πέρα μόνος σου.... Μέσα σε λίγα λεπτά ακινησίας είχα αρχίσει να παγώνω...

Όταν κάθισα κοιτώντας τον ευμετάβλητο ουρανό και ακούγοντας το φύσημα του αέρα ανάμεσα στα έλατα, είχα ΔΥΟ επιλογές.
Ή θα με έπιανε ο απόλυτος πανικός και θα έτρεχα σε έξαλλη κατάσταση να βρω σήμα, να έρθει (ποιος?) να με πάρει (και θα πανικοβαλλόμουν ακόμη περισσότερο…. ).
Ή απλώς θα καθόμουν κάτω, θα έπιανα το κομποσχοίνι και θα άρχιζα να προσεύχομαι.

Επέλεξα το δεύτερο. Κάθισα κάτω κι έπιασα την προσευχή. Γέμισα με γαλήνη και σιγουριά. Ακόμη και στο πιο αποξενωτικό μέρος, εγώ βρισκόμουν σπίτι μου. Στο συγκεκριμένο σημείο, χωρίς να μπορώ να τρέξω, χωρίς να γνωρίζω το μονοπάτι πίσω,  ήμουν εντελώς ευάλωτη. Είναι αυτές τις στιγμές της απόλυτης ευαλωτότητας, που αφηνόμαστε εντελώς στα χέρια του Θεού. Είναι όταν ξέρεις ότι και να προσπαθήσεις να κάνεις τώρα κάτι, είναι ανώφελο. Και τότε αφήνεσαι. Κάπως σαν ελεύθερη πτώση. Τι μπορείς να κάνεις; Αφήνεσαι στα χέρια του Θεού.

Δεν είχα ούτε πέντε λεπτά που προσευχόμουν και ακούω αυτοκίνητο. Σίγουρα δεν θα ήταν οι άλλοι ‘πάνω’ ορειβάτες, οι οποίοι  έπιναν ακόμη καφέ στο καταφύγιο. Ανασκουμπώθηκα στην περίπτωση που ήταν  οι υλοτόμοι-κυνηγοί που ανέφερα προηγουμένως- ποιος άλλος θα ερχόταν εκεί πάνω?  Όμως άκουσα μια γυναικεία φωνή κι αυτό με καθησύχασε. Τους σταμάτησα. Ήταν ένα συμπαθέστατο νεαρό ζευγάρι από την Αθήνα  που είχε έρθει ξώφαλτσα εκεί για να μαζέψει μανιτάρια.  Σταμάτησαν, με πήραν και κατεβήκαμε μαζί. Ήταν πολύ ευγενικοί και μάλιστα βρεθήκαμε και γείτονες στην Αθήνα. Προφανώς δεν είχαν υπολογίσει και πολύ καλά που θα πήγαιναν, γιατί το αμάξι στον κακοτράχαλο δασικό δρόμο βρήκε από κάτω τρεις φορές. Κάποιος άλλος όμως είχε υπολογίσει καλύτερα…

Οι πιθανότητες να βρεθεί εκεί πάνω κάποιος άλλος εκτός από παράνομους υλοτόμους- κυνηγούς  ήταν σχεδόν μηδέν. Κι όμως βρέθηκαν. Σε λιγότερο από πέντε λεπτά μετά την προσευχή ‘έτυχε’ το περιπλανώμενο ζευγάρι με τα μανιτάρια να γυρνά στο χωριό. Για μένα το θαύμα ήταν ξεκάθαρο.
Και μια φίλη μου πρόσθεσε μια ακόμη διάσταση: «Αυτό σου αποδεικνύει ότι όταν σε εγκαταλείπουν οι λάθος άνθρωποι, τότε έρχονται οι σωστοί». 

Ευχαρίστησα το ευγενέστατο ζευγάρι, όταν φτάσαμε στο χωριό και πήρα το αυτοκίνητό μου για την επιστροφή. Σίγουρα δεν θα ξαναπάω με το συγκεκριμένο αρχηγό, όμως εκεί σε αυτά τα πέντε λεπτά της απόλυτης μοναξιάς με την αυστηρή φύση του υψομέτρου, πήρα το μάθημά μου.

Δεύτερο παράδειγμα.
Έρχεται σε απόλυτη αντιπαράθεση με το προηγούμενο, του ‘ράμπο’ αρχηγού που με εγκατέλειψε στα κατσάβραχα.
Σε μια άλλη, πιο εύκολη διαδρομή είχα πάει με ένα σύλλογο που συνήθως έχει άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Προσωπικά τους βρίσκω πολύ συμπαθείς. Κατά κάποιο τρόπο προτιμώ για ορειβατική παρέα τα μεγαλύτερα άτομα. Είναι πιο ευγενικοί. Είναι πιο ήρεμοι. Έχουν μεγαλύτερη υπομονή. Δεν έρχονται για να βγάλουν τα απωθημένα τους και το στρες της εβδομάδας στην πορεία. Δεν έχουν το ναρκισσιστικό τουπέ και την αγένεια των νεότερων. Και σίγουρα δεν έχουν τη φιλοσοφία ‘ράμπο’ κάποιων άλλων. Και φαίνονται να χαίρονται έστω και τα μικρά πράγματα στη ζωή- σε αντίθεση με τους νέους που κουτρουβαλιάζουν τα βουνά χωρίς να καταλαβαίνουν τίποτε, επιστρέφοντας με την ίδια κατσούφικη διάθεση που ξεκίνησαν.

Βέβαια η ηλικία έχει και τις δυσκολίες της! Στη διαδρομή αυτή ένας πολύ ηλικιωμένος κυριούλης ζαλίστηκε. Σε αντίθεση με τη δική μου περίπτωση, είδα τέσσερις συνορειβάτες  του, να τον κατεβάζουν σιγά σιγά κι υπομονετικά σε όλη την υπόλοιπη διαδρομή με τον εξής τρόπο:  ένας μπροστά, ένα πίσω, ένας δεξιά, ένας αριστερά. Ώστε αν ήταν να πέσει, θα τον έπιανε κάποιος. «Σταυρό» μου είπε ο συνορειβάτης του, ‘σχηματίσαμε γύρω του ένα σταυρό και τον κατεβάσαμε».
Σκέφτηκα τον συμβολισμό, το ανθρώπινο αυτό σχήμα του Σταυρού, να κατεβαίνει σιγά σιγά το βουνό. Και αυτό μέσα από την αρωγή των συνορειβατών του που δεν δυσανασχέτησαν, δεν σκέφτηκαν ότι θα τους καθυστερήσει ή θα τους χαλάσει τη βόλτα, αλλά υπομονετικά και ήσυχα τον κατέβασαν σιγά σιγά. Στο σχήμα του Σταυρού.
Σε πλήρη αντίθεση με τη δική μου εμπειρία, τα δύο αυτά περιστατικά έχουν πολλά διδάγματα για την καθημερινότητά μας.
Όταν είσαι σε ελεύθερη πτώση, αφέσου και προσευχήσου,
Όταν σε εγκαταλείπουν οι άνθρωποι, είναι για να έρθουν οι σωστοί.
Όταν δυσκολεύεται κάποιος, σχημάτισε το σταυρό γύρω του. Για κάθε άνθρωπο που υποφέρει σήμερα στη Γη υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις που δεν υποφέρουν, που μπορούν να τον βοηθήσουν. Τι θα συνέβαινε αν σχηματίζαμε από έναν σταυρό γύρω από τον καθένα που υποφέρει; Ένας μπροστά, ένας πίσω, ένας δεξιά, ένας αριστερά –θα έπεφτε τότε κανείς;


Βικτωρία Πρεκατέ, www.brightplanet.blogspot.gr, 30/5/2016

Αναρτήσεις 2013
Η μιντιακή επίθεση στην αθωότητα
Η δύναμη της θετικής σκέψης και η δύναμη του θετικού λόγου
Σκέψεις σχετικά με τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό
Κίνητρα μαθητών για μάθηση και δημιουργικότητα(2)
Κακοποίηση ζώων από παιδιά: αγνωστη,διαδεδομένη συνήθεια
Διαθεματικό μάθημα στην πολική αρκούδα
Σιωπηρή εκπαίδευση των παιδιών στη βία: μια βραδυφλεγής βόμβα;
Η επιλογή της ομορφιάς ή της ασχήμιας στην καθημερινή ζωή
Το σχολείο ως καταφύγιο: Ο ρόλος του σχολείου στην προάσπιση της ψυχικής υγείας των παιδιών
Παρεξηγημένη (κι επικίνδυνη) μεταφυσική

Κακοποίηση μαθητών από εκπαιδευτικούς
Συναισθηματική
υπερφαγία: Όταν το ψυγείο από ‘φίλος’, γίνεται ‘εχθρός’

Αγωγή διαφυλικών σχέσεων στους εφήβους
Παρεξηγημένη υπερηφάνεια και υπεροψία
Οι τρεις μηχανισμοί επιβίωσης και το διαλυτικό του φόβου
Αξίες (των εφήβων;) την εποχή της κρίσης, Β'
Αξίες (των εφήβων;) την εποχή της κρίσης, Α'
Συνεξάρτηση
Η Οιδιπόδεια πληγή
Το ανθρώπινο δικαίωμα του παιδιού να μεγαλώσει χωρίς να μισεί
Το δίλημμα της μετανάστευσης
Καλή χρονιά με χαρά, ζωή και επίγνωση

Οκτώβρης 2012,Εκπαίδευση Ειρήνης-Δάσκαλοι Χωρίς Σύνορα,Απελευθέρωση από το καλούπι, Σεπτέμβριος 2012,Γαύδος, αρκούδες και Σομαλία, Αγχώδης διαταραχή και κρίσεις πανικού,Μιντιακή αισθητική και απλότητα, Αύγουστος 2012,Ζηλοφθονία:Εθνικό πάθος;,Ελευθερία επιλογής,Προβολή κι ενοχή(Η βροχή της λύπης),Ψυχολογική στάση απέναντι στην ηγεσία,Η μιντιακή τρομολαγνεία και πώς να προστατευτούμε , Ιούνιος 2012,Η αποξένωση στην ελληνική οικογένεια εν μέσω κρίσης, Μάιος 2012,Εθισμός στο χρήμα,Πώς να βοηθήσουμε τους άστεγους,Η βροχή του φόβου,Υστερόγραφο στην αναλογία της κακοποιημένης γυναίκας,Εθνική εξάρτηση,Ποινικοποίηση της φτώχειας, ποινικοποίηση της ασθένειας Απρίλιος 2012,Η μικροβιοφοβία ως παράγοντας διακρίσεων, Ένα συγκινητικό συμβάν και ο ρατσισμός, Ο πολύ ύπουλος ρατσισμός Νο 2, Μετανάστες και ο πολύ ύπουλος ρατσισμός, Αναβλητικότητα:Τι είναι;Πώς αντιμετωπίζεται;, Μάρτιος 2012
Το μήνυμα της 25ης Μαρτίου 2012, Χρήση των λέξεων σε δύσκολους καιρούς,,Φεβρουάριος 2012,Να θυμηθούμε..., Απεξάρτηση από τον υλισμό, Δουλοπρέπεια και αξιοπρέπεια, Η αυτοεκτίμηση σε σχέσεις που πληγώνουν, Ιανουάριος 2012
Ζητιανιά, ελεημοσύνη κι υπευθυνότητα..., Η παραμέληση του εαυτού στους ενήλικες: Αίτια, μορ..., Αλήθεια νοσταλγούμε το παρελθόν; , 2012: Ελπίδα,αντί για παραίτηση

2011
(Δεκέμβριος 2011): Χριστούγεννα και αντίσταση στην αλλαγή, Κρίση (Μέρος 13ο):Πίστη (και αφθονία) ή τσιγκουνιά (και φτώχεια);, ΚΡΙΣΗ (Μέρος 12ο): Ψυχολογικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στα παιδιά Ψυχολογικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στα πα..., ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ:H ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΩΖΕΙ!!, Πίστη, φόβος και δοτικότητα, Η ορειβασία και οι άστεγοι (Νοέμβριος 2011): Οκτάποδο (Χταπόδι): Το πιο ευφυές ασπόνδυλο, Διαμαρτυρία για τα άθλια θεάματα της τηλεόρασης, Ασκήσεις ενίσχυσης αυτο-εκτίμησης, Κρίση (Mέρος 11ο):Αυτο-εκτίμηση ως έθνος (B'), Φυλλάδιο: Ψυχολογική αντιμεπτώπιση της ανεργίας, Κρίση (Μέρος 10ο): Συμμετοχική δημοκρατία, αυτοεκτ... (Οκτώβριος 2011): Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας Μέρος 2ο, Κρίση (Μέρος 9ο): ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΩΣ ΕΘΝΟΣ Α , Τι έχουμε κάνει στη γη;, Κρίση (μέρος 8ο): ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, Προετοιμασία του παιδιού για την επαγγελματική ζωή...(Σεπτέμβριος 2011): Κρίση (Μέρος 7ο): Δεν μας αξίζει αυτό, ΚΡΙΣΗ (Μέρος 6ο): Γαλήνη ή πανικός, Τι μας ενώνει (Αύγουστος 2011): Κρίση (Μέρος 5ο): Αφθονία ή φόβος της έλλειψης, Ταραχές νέων και παραμέληση (Ιούλιος 2011): Κρίση (Μέρος 4ο):Κοινωνική συνείδηση ή Διαφθορά , Κρίση (Μέρος 3ο) Ηγεσία: Λειτούργημα ή Εξουσία , Κρίση (Μέρος 2ο): Ψυχραιμία ή μίσος (Ιούνιος 2011): Διάκριση στην επιλογή θεραπευτή (Απρίλιος 2011): ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΞΙΩΝ, Τα διδάγματα της Φουκουσίμα (Μάρτιος 2011): Προσκόληση στα βρέφη κι αίσθηση του εαυτού, Παιδόφιλοι και θεραπεία

(Φεβρουάριος 2011): Η έξοδος από την κακοποιητική συντροφική σχέση, (Ιανουάριος 2011): Σεβασμός στα ζώα

2010 (16)

(Νοέμβριος 2010) Αυτοδιαχείριση και κρίση: πόσο προετοιμασμένοι είμ..., Πνευματική διάσταση της μετανάστευσης, The Earth is our home, Η Γη είναι το σπίτι μας (Αύγουστος 2010) Ανθρώπινες σχέσεις ή δημόσιες σχέσεις?, Το απαράδεκτο "τραγούδι" της "μπεμπε-λιλή" Ιούλιος, Διακοπές κι αποστεωμένα ζώα, Κοινωνικός ρόλος των σούπερ-μάρκετ; (Ιούνιος 2010) Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας, Όταν κατακρίνουμε και δαχτυλοδείχνουμε…, Κακοποίηση παιδιών σε ιδρύματα φιλοξενίας, Ένα πρόβλημα με τις Πανελλήνιες (Απρίλιος 2010) Οικονομική κρίση στην Ελλάδα, Η κατανάλωση κρεάτος στον πλανήτη των 7δις (Ιανουάριος 2010) Τα μαθήματα της ντουλάπας, Καλή χρονιά με εθελοντισμό

2009 (16)

(Δεκέμβριος 2009) H Πολική αρκούδα: ένα αξιοθαύμαστο ζώο, Σύγχρονος ελληνικός σεξισμός και νέα κορίτσια, BURN OUT: Πώς να αποφύγετε την επαγγελματική εξουθ..., Θάνατος για χόμπι (Νοέμβριος 2009) Η φροντίδα μικρών παιδιών με ειδικές ανάγκες, Έφηβοι σε συμμορίες (Αύγουστος 2009) Οι φύλακες των φαναριών, Δυσθυμία-η «καθημερινή» κατάθλιψη, Πένθος: Η ψευδαίσθηση του χρόνου (Ιούνιος 2009) Τηλεοπτική εξαθλίωση, Οικονομική κρίση, Πρωινή προσευχή, Κακοποίηση παιδιών με ειδικές ανάγκες, Σεξουαλικός Εθισμός


Προτεινόμενες οργανώσεις

http://www.heartsandhandsforafrica.com/ (Children in need in Zambia and S.Africa)



http://www.who-will.org/ (Children in need in Cambodia)



http://www.steppingstonesnigeria.org/ (Βοηθά παιδιά στη Νιγηρία που έχουν κακοποιηθεί)



http://www.diakonia.gr/ Εξαιρετική οργάνωση εθελοντικής παροχής βοήθειας προς παιδιά σε νοσοκομεία και άλλους ευάλωτους πληθυσμούς (Αθήνα).



http://www.redcross.gr/ Εκπαιδεύει και τοποθετεί εθελοντές σε πολλούς φορείς ανά την Ελλάδα για την αρωγή ατόμων που έχουν ανάγκη. Τομέας Νοσηλευτικής και Τομέας Κοινωνικής Πρόνοιας



Αν
θέλετε να βοηθήσετε τους άστεγους και άπορους, δείτε τις ακόλουθες πηγές:


Οδηγός επιβίωσης αστέγων της «Κλίμακας»
http://www.klimaka.org.gr/newsite/downloads/astegoi_odigos_epiviosis.pdf


Συσίτα της Εκκλησίας της Ελλάδος
http://www.ecclesia.gr/greek/koinonia/fagito.html





Στα πλαίσια δραστηριότητας του ενεργού πολίτη, ενός πολίτη που ενδιαφέρονται γαι το περιβάλλον και τους συνανθρώπους, προτείνουμε τον ακόλουθο ιστότοπο για ενυπόγραφες διαμαρτυρίες, για διάφορους καλοπροαίρετους σκοπούς:

www.thepetitionsite.com

www.savejapandolphins.org