Βιβλία της Πρεκατέ Βικτωρίας

ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΠΡΕΚΑΤΕ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ

1)"Η κακοποίηση του παιδιού στο σχολείο και στην οικογένεια", Ιατρικές εκδόσεις ΒΗΤΑ,2008, τηλ.για παραγγελίες αντικαταβολή 210-6714371, http://betamedarts.gr/bookview.php?id=3607


2)"Γυναικεία ευτυχία:Πώς να ελευθερωθείτε από μια σχέση που σας πληγώνει και να ανακτήσετε την προσωπική σας δύναμη: Οδηγός αυτοβοήθειας για γυναίκες", ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΗΤΑ, 2011, http://betamedarts.gr/bookview.php?id=1076


3)"Πρόγραμμα αυτο-εκτίμησης για παιδιά .Ενίσχυση αυτοπεποίθησης, Εκπαίδευση αξιών και Προετοιμασία για την επαγγελματική ζωή". Β' ΕΚΔΟΣΗ

Εγχειρίδιο με βιωματικές ασκήσεις για γονείς κι εκπαιδευτικούς. Από τις Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ, παραγγελία με αντικαταβολή στο 210-6714371. http://betamedarts.gr/bookview.php?id=3607. Δελτίο τύπου για το βιβλίο εδώ


4)"Συζητώντας με την εσωτερική μητέρα". Θεραπευτικός οδηγός για να ξαναβρούμε την ιδανική μητρική αγάπη μέσα μας.

Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ τηλ. 2016714371. Δελτίο τύπου εδώ

Πληροφορίες και περιεχόμενα http://betamedarts.gr/bookview.php?id=3791


5)Μετάφραση/Επιμέλεια του 'Οδηγού Θεραπείας για τον Βιασμό' της Aphrodite Matsakis. Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ (2007)


6)'Οδηγός εκπαιδευτικών και γονέων για την ανίχνευση της παιδικής κακοποίησης' (A' συγγραφέας) Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ (2007, Β έκδοση 2019)

Η εκπαιδευτικός και ψυχολόγος Πρεκατέ Βικτωρία έχει εκπαιδευτεί στην Αγγλία και ασχοληθεί με θέματα κακοποίησης παιδιών και γυναικών, σεμινάρια αυτοεκτίμησης, θεραπείας τραύματος, κατάθλιψης, αποχωρισμού-απώλειας, καθώς και θέματα ψυχοπαιδαγωγικής στήριξης για μαθητές με δυσκολίες.



Σύντομα άρθρα στο facebook.com/victoria.prekate.9


---------------------------------------------------------

Η εκπαίδευση στην πνευματική ζωή ως ανάγκη του παιδιού και ανθρώπινο δικαίωμά του.

Στην Ελλάδα της συναισθηματικής αγριότητας, της διάβρωση της συμπόνιας, της αλλοτρίωση κάθε έννοιας ανθρωπιάς, της μετάλλαξης του ‘ενδιαφέροντος για τον άλλον’ σε κακεντρεχές κουτσομπολιό, της αντικατάστασης των αξιών από το lifetsyle, της υιοθέτησης αυτόματων αντανακλαστικών χλευασμού και υποτίμησης οποιασδήποτε μορφής ανθρώπινης αδυναμίας, έχουμε πολλά να ωφεληθούμε από την εκπαίδευση στην πνευματική ζωή της θρησκευτικής παράδοσης του τόπου μας. Περισσότερα εδώ https://brightplanet.blogspot.com/2020/01/blog-post_25.html


YOUTUBE κανάλι Victoria Prekate

Εκπαιδευτικά βίντεο, ομιλίες, συνεντεύξεις κλπ https://www.youtube.com/channel/UCPQUL5W0B32LIG15tfTS5BA Στο ιστολόγιο αυτό αναρτώνται άρθρα ψυχολογίας και προσωπικές απόψεις. Τα θέματα που με ενδιαφέρουν είναι η προστασία του παιδιού, η πρόληψη και θεραπεία της ενδο-οικογενειακής βίας, οι εφαρμογές της ψυχολογίας στην βελτίωση της καθημερινής ζωής και η σχέση ψυχολογίας και πνευματικής ζωής μέσα από την Ορθοδοξία.
myows online copyright protection

Το στρες της κρίσης στο Ιατρικό επάγγελμα

(το άρθρο συγγράφηκε μαζί με το Μιχάλη Ζωγράφο, ιατρό πνευμονολόγο-παθολόγο και την Πρεκατέ Βικτωρία και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα 'Ανάποδα' του Απριλίου 2016)

Το στρες της κρίσης στο ιατρικό επάγγελμα

Στις 4 του Σεπτέμβρη 2015, τρεις κατάκοιτοι ψυχικά ασθενείς στο Δαφνί πέθαναν στα κρεβάτια τους, όταν ένας άλλος ασθενής έβαλε φωτιά στο θάλαμο, καίγοντάς τους ζωντανούς. Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλοςγος ανέφερε ότι στο νοσοκομείο απασχολούνται μόνο 997 εργαζόμενοι, όταν οι ανάγκες ξεπερνούν τις 2000. Η έλλειψη προσωπικού έχει κατηγορηθεί για την τραγωδία (1)
Μεταξύ 2009 και 2012, υπήρξε 1000 (χίλια!) % αύξηση στις μολύνσεις HIV κυρίως ανάμεσα στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Προ κρίσης, χορηγούνταν δωρεάν σύριγγες στους χρήστες, σύμφωνα με την οδηγία του ΠΟΥ για την πρόληψη του HIV. Όμως οι περικοπές στην υγεία διέκοψαν την παροχή και οι μολύνσεις πολλαπλασιάστηκαν (2). Αντίστοιχη κατάσταση συνεχίζεται και σήμερα.
Αυτά είναι δύο μόνο παραδείγματα της κατάστασης στο χώρο της υγείας, το χώρο που ίσως έχει πληγεί περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Όμως  ελάχιστη προσοχή έχει δοθεί στο συνεπαγόμενο στρες στους λειτουργούς του ιατρικού και παραϊατρικού χώρου. Σύμφωνα με τους Lazarus and Folkman (3) στρες είναι η κατάσταση όπου η παρουσία του στρεσογόνου παράγοντα ξεπερνά την υποκειμενικά αντιλαμβανόμενη ικανότητα του ατόμου να το διαχειριστεί. Όταν-με απλά λόγια- το άτομο νιώθει ότι η κατάσταση υπερβαίνει τις δυνάμεις που πιστεύει ότι έχει. Είναι πολλοί οι γιατροί και νοσηλευτές σήμερα που νιώθουν ότι η παρούσα κατάσταση, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί λόγω των περικοπών, υπερβαίνει τις δυνάμεις που έχουν για να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες. Το άρθρο αυτό προέκυψε μετά από εκτενείς συζητήσεις με εργαζομένους στον ιατρικό χώρο και βιβλιογραφική έρευνα σχετικά με τους στρεσογόνους παράγοντες και τις συνέπειές τους (4).Για παράδειγμα:
Οι ‘ιστορίες τραγωδίας και τραύματος’ αποτελούν ‘πολύ μεγάλη’ πηγή στρες για τους γιατρούς, καθώς η εικόνα έχει γίνει  πιο περίπλοκη, λόγω των κακών συνθηκών διαβίωσης ,ενώ αντιμετωπίζουν καθημερινά περιπτώσεις ασθενειών ή/και θανάτων που θα μπορούσαν σε κανονικές συνθήκες να είχαν προληφθεί, π.χ. επιδείνωση κρίσεων άσθματος όταν ασθενείς ζουν σε υγρά υπόγεια χωρίς θέρμανση. Σε  τέτοιες περιπτώσεις, οι γιατροί νιώθουν ανήμποροι να βοηθήσουν.
Ο ‘υπερβολικός φόρτος εργασίας’ συνεισφέρει ‘αρκετά’ στο στρες, καθώς οι γιατροί του δημόσιου τομέα εξετάζουν μέχρι και διπλάσιο αριθμό ασθενών στο ίδιο χρόνο, όπως προ κρίσης.
Η αγωνία πάνω σε ‘ηθικά διλήμματα και επιλογές’ συνεισφέρει ‘απόλυτα’ στο στρες των γιατρών  με πολλούς τρόπους. Όταν για παράδειγμα,  οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ έχουν μόνο 10 λεπτά για κάθε εξέταση κατά μέσο όρο, θα πρέπει να επιλέξουν ποιον ασθενή θα εξετάσουν διεξοδικά κι ποιον λιγότερο αναλυτικά. Όταν λόγω λιτότητας, έχει επιβληθεί ανώτατος μέσος όρος συνταγογράφησης φαρμάκων, που συχνά δεν επαρκεί, θα πρέπει να επιλέξουν σε ποιον θα γράψουν πιο ακριβά φάρμακα και σε ποιον όχι. Καθώς σήμερα επιτρέπονται μόνο γενόσημα, κάποια από τα οποία είναι αμφίβολης ποιότητας, ο γιατρός βρίσκεται συνεχώς σε δίλημμα ‘συμβιβασμού’ για το ποιος θα ασθενής θα πρωτοπρολάβει να εξαντλήσει το όριο των συνταγών του και πόσο ‘καλό’ θα είναι το φάρμακο που του επιτρέπεται να γράψει. Το ίδιο ισχύει και για τις εργαστηριακές εξετάσεις. Καθώς δεν πρέπει να υπερβούν ένα συγκεκριμένο κόστος, συνταγογραφούνται μόνον οι απολύτως απαραίτητες εξετάσεις: ‘Είναι σαν ιατρική πολέμου-δεν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας σωστά. Πολλές φορές εκτιμούμε βάσει εμπειρίας, ενώ υπάρχουν οι επιστημονικοί τρόποι να διαγνώσουμε λεπτομερώς-αλλά δεν δίνονται τα χρήματα’. Πρέπει να σημειωθεί ότι αν οι γιατροί υπερβούν το μέγιστο όριο συνταγογράφησης τιμωρούνται με εξοντωτικά πρόστιμα. Ταυτόχρονα, βρίσκονται σε καθημερινά διλήμματα σχετικά με το πώς να βοηθήσουν τους ανασφάλιστους ασθενείς, που σήμερα αγγίζουν το 1/3 του συνολικού πληθυσμού. Η αγωνία πώς να βοηθήσουν  ανασφάλιστους ακόμη και σε θέματα ζωής και θανάτου, ενώ ταυτόχρονα ρισκάρουν τη δική τους καριέρα είναι καθημερινή: ‘Δεν είναι  απλά ότι δεν υπάρχουν χρήματα-εδώ είσαι αντιμέτωπος με ένα σύστημα που νιώθεις ότι καθημερινά σε πολεμά, αν πας να βοηθήσεις λίγο παραπάνω- λες και είσαι εχθρός’.
Η ‘έλλειψη πόρων και προσωπικού’ συνεισφέρει ‘απόλυτα’ στο στρες των γιατρών. Η υποστελέχωση οδηγεί σε πολλές περιπτώσεις ένα γιατρό να κάνει τη δουλειά δύο γιατρών. Ταυτόχρονα, η έλλειψη στοιχειωδών υλικών θέτει και προσωπικό ρίσκο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φέρνουν από το σπίτι τους γάντια, χλωρίνες και μάσκες, καθαρίζουν οι ίδιοι το  χώρο εργασίας τους, για τη δική τους ασφάλεια, αλλά και εκείνη των ασθενών τους.
Η ‘έλλειψη υποστήριξης’ στο χώρο εργασίας επίσης συνεισφέρει ‘πολύ’ στο στρες των γιατρών , καθώς οι συνάδελφοι μέσα σε ένα κλίμα φόβου και ανταγωνισμού, οχυρώνονται, ο καθένας στον εαυτό του, ώστε να μη δείξουν αδυναμία ή/και υπερβολική αντίθεση στις εφαρμοζόμενες πολιτικές, κάτι που θα τους καθιστούσε ιδιαίτερα ευάλωτους στην επόμενη δόση ‘διαθεσιμοτήτων’… ‘Δε νιώθεις πια ότι κάνεις το λειτούργημα που σπούδασες. Νιώθεις ότι είσαι ένας αριθμός, που έχει εντολή να εφαρμόσει κατά γράμμα τις εντολές λιτότητας’.
Ταυτόχρονα, η ‘χρόνια αβεβαιότητα’ συνεισφέρει ‘αρκετά’ στο στρες, καθώς και οι γιατροί, ως μέρος της ελληνικής κοινωνίας έχουν πληγεί κι εκείνοι βαριά από την κρίση σε προσωπικό ή οικογενειακό επίπεδο. Όπως άλλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας ‘δε βλέπουν φως’ στον ορίζοντα και αυτό πολλές φορές τους οδηγεί σε βαθιά απογοήτευση. Παρόλα αυτά, αν εξαιρέσει κανείς τις νεαρές ηλικίες, λίγοι είναι εκείνοι που σκέφτονται τη μετανάστευση. Η διαφυγή δεν φαίνεται να αποτελεί προτιμητέα λύση στους μεγαλύτερους και πιο έμπειρους γιατρούς.
Πέρα όμως από το στρες, η σύγχρονη αντίληψη στην ψυχολογία ανθρωπιστικών κρίσεων επικεντρώνεται στην έννοια της ‘ψυχικής ανθεκτικότητας’, δηλαδή εκείνους τους παράγοντες που δίνουν  δύναμη στο άτομο να συνεχίσει και να παλέψει. Η ‘προσωπική και οικογενειακή ζωή’ έρχονται αναμενόμενα στην κορυφή της λίστας, καθώς η παραδοσιακή ελληνική οικογένεια εξακολουθεί να αποτελεί το πρώτο καταφύγιο και αποκούμπι για την πλειοψηφία των συμπολιτών μας. Το αποτέλεσμα που βλέπουν στους ωφελούμενους ασθενείς δίνει επίσης πολλή δύναμη- είναι μεγάλη η ικανοποίηση  όταν βλέπουν τη βελτίωση σε κάποιον που διαφορετικά θα υπέφερε.Η ‘πολιτική ενεργοποίηση και ο ακτιβισμός’, ιδιαίτερα σε ομάδες με άτομα αντίστοιχων αξιών επίσης φαίνεται να δίνει δύναμη σε όσους επιλέγουν να δραστηριοποιηθούν με αυτόν τον τρόπο, καθώς έτσι νιώθουν ότι παλεύουν για να αντιμετωπίσουν τη ρίζα του προβλήματος. Το αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα στην υγεία αποτελεί αξία από μόνο του και όταν κάποιος μάχεται για μια αξία, η ζωή του αποκτά νόημα. Και το νόημα φαίνεται να είναι το καλύτερο αντίδοτο στην κατάθλιψη των ημερών….
Πηγές

  1. Τα Νέα (2015). Δαφνί: Μια αποθήκη ψυχώνhttp://www.tanea.gr/news/greece/article/5272858/mia-apothhkh-gia-psyxes/
  2. European Centre for Disease Prevention and Control, WHO Regional Office for Europe (2013). HIV/AIDS surveillance in Europe 2012. Stockholm:European Centre for Disease Prevention and Control.
  3. Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1987). Transactional theory and research on emotions and coping. European Journal of Personality, 1(3), 141–169.
  4. Ehrenreich, J. H., & Elliott, T. L. (2004). Managing stress in humanitarian aid workers: A survey of humanitarian aid agencies’ psychosocial training and support of staff. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 10(1), 53–66.

Η σημασία της αυτο-πειθαρχίας στα παιδιά


Υπήρξαν μια σειρά από αφορμές που μου υπενθύμιζαν για αυτό το άρθρο: ίσως η πρόσφατη θέση μου στο διάλογο για την παιδεία, ίσως η αίσθηση ότι για την ανοικοδόμηση της χώρας μας (που νιώθω ότι θα έρθει σύντομα μετά την κατάρρευση του σαθρού οικοδομήματος της ΕΕ) θα χρειαστεί η μέγιστη δυνατή εργατικότητα από όλους μας, ίσως η μετουσίωση του πολυσυζητημένου πλέον θέματος του σχολικού εκφοβισμού από ‘bullying μεταξύ μαθητών’ σε ‘bullying γονιών εναντίον εκπαιδευτικών’, ίσως η αίσθηση ότι πια  ο ίδιος ο λαός μας έχει βαρεθεί την λατρεία της αποφυγής, της απάθειας, της ελάχιστης προσπάθειας, ίσως η ανακάλυψη  ότι τελικά λίγη πίεση στον εαυτό μας, λίγη προσπάθεια παραπάνω,  ίσως τελικά να είναι πιο ευχάριστη από ότι νομίζαμε. Ίσως απλά να βαρεθήκαμε την αδράνεια. Περπατώντας στις αρχαιότητες πρόσφατα, αναλογιζόμουν ότι αυτού του είδους η αδράνεια  δεν είναι στον ίδιον του χαρακτήρα μας. Δεν ανήκει στην ιδιοσυγκρασία του λαού μας. Ο ελληνικός λαός ήταν αεικίνητος, δραστήριος, ανήσυχος και φιλόδοξος. Η αρετή του ήταν η αριστεία. Η απάθεια, οι ατελείωτες ώρες στις καφετέριες όπου μιλάς για όλα και τίποτα, είναι κάτι επίκτητο, σαν μια κακιά μόδα των τελευταίων δεκαετιών. Και τώρα, παρωχημένη πλέον,  καιρός να την πετάξουμε από επάνω μας. Είναι κρίμα να σπαταλιέται όλο αυτό το δυναμικό. Εξάλλου, θα το χρειαστούμε. Έχω την αίσθηση ότι σύντομα θα χρειαστεί η μέγιστη δυνατή εργατικότητα από όλους μας.
Η ροπή προς την φυγοπονία είναι εν μέρει μαθημένη συμπεριφορά μέσα στην ελληνική οικογένεια. Η υπερπροστασία, η μη υγιής προσκόλληση των γονιών προς τα παιδιά τους, η δουλοπρεπής υπηρεσία της ελληνίδας μάνας προς το παιδί (‘μα το έχω κάνει με εξωσωματική!!!’ αναφωνεί στις δυσανασχετήσεις των γύρω ότι το κακομαθαίνει) έχουν οδηγήσει μια γενιά παιδιών να θεωρούν δεδομένο το να λαμβάνουν, να εισπράττουν και να εξυπηρετούνται χωρίς να καταβάλλουν καμία προσπάθεια, χωρίς να δίνουν απολύτως τίποτα προς τους άλλους, χωρίς να εκπληρώνουν τις ίδιες τις υποχρεώσεις τους. Αυτή η προσδοκία του ‘παίρνω τα πάντα χωρίς να δίνω τίποτα’ προβάλλεται αργότερα προς τη ζωή και το περιβάλλον τους; τα παιδιά αυτά τα περιμένει μια ανώμαλη προσγείωση στην πραγματικότητα! Χωρίς αυτοπειθαρχία δεν μπορεί να λειτουργήσει καμία ανθρώπινη σχέση, δεν μπορεί να αποδώσει καμία επαγγελματική απόπειρα. Χωρίς αυτοπειθαρχία δεν μπορούμε καν να προασπίσουμε την υγεία μας.  Η αίσθηση ότι ‘τα πάντα μου έρχονται μου  έτοιμα χωρίς να προσπαθήσω’, ότι οι τάξεις περνιούνται χωρίς σχεδόν καθόλου διάβασμα, ότι οι βαθμοί ξεκινούν αυτόματα από το 10 (αντί το 0)  δίνει στα παιδιά μια εντελώς διαστρεβλωμένη αίσθηση της πραγματικότητας- ιδιαίτερα ζημιογόνα για τα ίδια αλλά και για την κοινωνία μας.

Η αυτό-πειθαρχία είναι παρά πολύ σημαντική για την αυτό-πεποίθηση και αυτό-εκτίμηση του ατόμου. Όταν καταφέρνεις και ξεπερνάς την αρχική αντίσταση που εμφανίζεται πάντα πριν από ένα θετικό εγχείρημα, όταν καταφέρνεις και αντιστέκεσαι στην νύστα ώστε να ολοκληρώσεις αυτό που ανέλαβες, όταν υπερνικάς το φόβο της αποτυχίας, όταν λες όχι στον πειρασμό, η αυτοπεποίθησή σου ανεβαίνει στα ύψη. Όταν απεναντίας,  αδρανήσεις και δεν αποπειραθείς την εργασία εκείνη που θα σε προχωρήσει επαγγελματικά, όταν φοβηθείς το επαγγελματικό ταξίδι γιατί είναι κάτι καινούριο κι ‘ας το κάνει κάποιος άλλος’, όταν παραβείς το πρόγραμμα διατροφής σου και στην πρώτη στεναχώρια χτυπήσεις δυο πάστες μαζί, τότε η αυτό-πεποίθηση καταβαραθρώνεται. Εξάλλου αυτό που δίνει πραγματική ικανοποίηση, ένα αίσθημα επιτεύγματος είναι να καταφέρεις κάτι που σου φαίνεται ελαφρώς δύσκολο, μια πρόκληση. Ο εθισμός στα εύκολα, ξεκινώντας από την ελληνική οικογένεια και το σχολείο, έχει οδηγήσει τις δυο τελευταίας γενιές να πιστεύουν ότι είναι ανίκανες, να οικειοποιούνται την αδράνεια σαν να είναι το φυσικό τους σπίτι. Δεν είναι η αδράνεια η φυσική μας κατάσταση! Το κόστος του λίγου φόβου ή της λίγης παραπάνω κούρασης όταν πιέσουμε τον εαυτό μας  να κάνει αυτό που πρέπει είναι αμελητέο σε σχέση με το κόστος της φυγοπονίας -πρακτικό και ψυχολογικό. Αυτό θα πρέπει να το θυμόμαστε.

Πότε θα πρέπει να εφαρμόζουμε αυτό-πειθαρχία;  Σε όλες τις πτυχές της ζωής μας και σε καθημερινή βάση. Από τη δίαιτα και την γυμναστική, μέχρι του να συγκρατούμε τα νεύρα μας και να μην αναβάλουμε τις εργασίες που πρέπει να κάνουμε. Το κλειδί είναι να καταφέρουμε να υπερβούμε την αρχική αντίσταση. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι σχεδόν σε κάθε θετικό βήμα εμφανίζεται κάποια αρχική αντίσταση. Ίσως είναι ο φόβος της προόδου, ο φόβος του καινούριου, ο φόβος αν θα τα καταφέρω, λες και πάντα υπάρχει κάποιος πειρασμός να μας εμποδίσει από αυτό που μας ωφελεί. Το κλειδί είναι να είμαστε ξεκάθαροι τι είναι σωστό και θετικό για εμάς και να επιμείνουμε παρά την αρχική αντίσταση. Τότε, ίσως ανακαλύψουμε ότι ξεκινώντας, η αντίσταση εξαφανίζεται. Αν βέβαια η αντίσταση επιμένει, ή μεγαλώνει, τότε ίσως θα πρέπει να σκεφτούμε άλλο τρόπο δράσης ή επίλυσης του προβλήματος. Ας κάνουμε όμως αυτή τη λίγη αρχική υπέρβαση, ας ξεπεράσουμε την αρχική δυσφορία. Δεν λέω να βασανίζεται το παιδί και να υποφέρει σε συνθήκες καταπίεσης. Αλλά να μάθει να υπερβαίνει την αρχική απροθυμία του. Αλλιώς η δήθεν ελευθερία της αποφυγής γίνεται σκλαβιά στην απάθεια. Ιδιαίτερα σήμερα, όπου για το σύνολο των παιδιών η διέξοδος προς την φυγοπονία γίνεται μέσω του πολύ ισχυρού, εθιστικού μαγνήτη της οθόνης. Αν δεν μπορεί σήμερα να επιμείνει στα σχετικά εύκολα, τι θα κάνει αργότερα; Θα βρίσκει συνεχώς παρηγοριά στο τάμπλετ;

Στη συμπεριφορά του παιδιού, όπως και στη σχολική του επίδοση, έχει περάσει πολλές φορές μια νοοτροπία υπερβολικής 'ψυχολογικοποίησης'. Υπάρχει η προσδοκία ότι αν συζητάμε ατελείωτες ώρες με το παιδί, αν του δώσουμε την τέλεια ανατροφή και αψεγάδιαστη  αγάπη (πράγμα αδύνατο, ακόμη και για τη μαμά που λέγαμε παραπάνω με την εξωσωματική), τότε ως δια μαγείας, το παιδί θα έχει τέλεια συμπεριφορά σε όλες τις περιστάσεις της ζωής του, δεν θα έχει καμία δυσκολία στις σχέσεις του με τους άλλους και θα διαβάζει τα μαθήματά του από μόνο του, χαρωπά και αυθόρμητα χωρίς να πιεστεί ποτέ! Αυτό είναι μια επώδυνη παγίδα μη ρεαλιστικών προσδοκιών και για το γονιό και για το παιδί. Κατ΄ αρχάς καμία ανατροφή, όσο τέλεια κι αν είναι δεν μπορεί να το προετοιμάσει για τις απροσδόκητες αναποδιές αυτής της ζωής. Κι έπειτα πολλά πράγματα μας είναι ωφέλιμα χωρίς απαραίτητα να μας είναι απόλυτα ευχάριστα  (π.χ. μπρόκολο). Το παιδί θα πρέπει να μάθει να αυτοπειθαρχεί, όπως χρειάζεται να κάνουμε όλοι μας.  

Ο αθλητισμός είναι ένας εξαιρετικός  δάσκαλος της αυτοπειθαρχίας. Εκεί, αν δεν προσπαθείς συνεχώς, το χάνεις. Καταβάλλεις μεγάλη προσπάθεια με αμφίβολη αμοιβή, η οποία αν έρθει, θα είναι αρκετά αργότερα. Και μπορεί να ματαιωθείς. Αλλά θα συνεχίσεις να προσπαθείς. Μια καλή μου φίλη κάνει παρουσιάσεις της εταιρίας της σε πολύ απαιτητικούς πελάτες, εδώ και 8 χρόνια. Παρά την εμπειρία της και την αναγνώριση, κάθε φορά πριν την παρουσίαση έχει άγχος, ακόμη και σήμερα. Διαβάζει ξανά αυτά που έχει πει τόσες φορές. Ακόμη και σήμερα, μπαίνει στον πειρασμό να αποφύγει την παρουσίαση, να προφασιστεί φόρτο εργασίας και να προτείνει να πάει κάποιος άλλος. Όμως λέει ‘ναι’, προετοιμάζεται και πηγαίνει. Και για αυτό πέτυχε. Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το μαθητή που βλέπει λυμένη την άσκηση φυσικής στον πίνακα και λέει ‘α, το κατάλαβα, εύκολο’-δεν μπαίνει όμως στον κόπο να κάτσει να γράψει μόνος του, όχι μία, αλλά δεκάδες τέτοιες ασκήσεις. Αυτός ο μαθητής αποτυγχάνει στις εξετάσεις.  Αν δεν κάτσεις να γεμίσεις σελίδες, δεν λύνονται οι ασκήσεις. Αν δεν προσπαθήσεις, δεν θα σε ξαναζητήσουν οι πελάτες, ή οι εργοδότες.

Κάπως έτσι είναι και στη ζωή γενικότερα. Ας μάθουμε στα παιδιά μας να βάζουν στόχους και να παλεύουν για αυτούς με μέγιστη δυνατή προσπάθεια και αυτό-πειθαρχία. Η εναλλακτική σε αυτή τη γενιά νομίζω θα είναι πολύ πιο καταστροφική από ό,τι στη δική μας. Ο φραπές -ως σύμβολο φυγοπονίας- είναι πολύ πιο αθώος από τις σημερινές ‘διεξόδους’.
Πρεκατέ Βικτωρία, www.brightplanet.blogspot.gr, 5/4/2016


Θέση στο Διάλογο για την Παιδεία

Πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί σχετικά με τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά θα ήθελα να σταθώ σε 4 προτάσεις που θεωρώ ως απόλυτη προτεραιότητα. Υπάρχουν πολλά άλλα, όμως οι παρακάτω προτάσεις είναι σχετικά λιγότερο δαπανηρές και απόλυτα ουσιαστικές- αν και όχι πολιτικά ορθές (αλλά δεν πειράζει, ας ακουστεί και κάτι πέρα από την μονότονη πολιτική ορθότητα...)

1)      Η κοινωνικο-συναισθηματική αγωγή πρέπει να μπει στο υποχρεωτικό πρόγραμμα σπουδών σε όλες τις βαθμίδες, όπως ισχύει στο εξωτερικό (π.χ. στο μάθημα Personal, Social, Health Education σο Ηνωμένο Βασίλειο).  Γεμίζουμε τα παιδιά με ένα σωρό λεπτομέρειες, πολλές εκ των οποίων δεν θα τους χρειαστούν (ούτε ακονίζουν την κρίση τους), όμως παρακάμπτουμε το πιο ουσιώδες: πώς θα ζήσει το παιδί σε αυτόν τον κόσμο. Θέματα για την υγεία, σωματική και ψυχική, την πρόληψη χρήσης ουσιών, τις ανθρώπινες σχέσεις (οικογενειακές, φιλικές, συντροφικές, επαγγελματικές),  την αυτό-εκτίμηση, τις αξίες, την προετοιμασία για την επαγγελματική ζωή, το πώς θα διαχειριστούν τα οικονομικά τους, το πώς θα γίνουν καλοί γονείς και πολλά άλλα. Καμία ακαδημαϊκή επίδοση δεν πρόκειται να αποδώσει, αν το παιδί δεν  έχει τα σωστά ψυχικά αποθέματα να διαχειριστεί τη ζωή του και τον εαυτό του. Ναι, θα έπρεπε αυτά να τα διδάσκει η οικογένεια, αλλά η πλειοψηφία δεν μπορεί ή δεν γνωρίζει πώς να το κάνει. Δεν θα πρέπει όλα τα παιδιά να έχουν ίσες ευκαιρίες στη ζωή; Οι ευκαιρίες λοιπόν δεν προκύπτουν μόνο από τις αντικειμενικές συνθήκες, αλλά και από την ψυχολογική ετοιμότητα. Αυτό είναι κάτι που μπορεί εύκολα και σχετικά ανέξοδα να γίνει. Είναι από τα σημαντικότερα εργαλεία που μπορεί να δώσει το σχολείο στα παιδιά και θα τα συνοδεύει σε όλη τους τη ζωή.

2)      Ωραία, γίνονται όλες οι προτάσεις για νέα βιβλία και νέα συστήματα, σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας κλπ. κλπ.  Καλά όλα αυτά, όμως να θέσω το ερώτημα: στο υπάρχον σύστημα, μαθαίνουν τα παιδιά αυτά που είναι στη διδακτέα ύλη, αυτά που υποτίθεται ότι πρέπει να μάθουν; Επιτυγχάνονται οι μαθησιακοί στόχοι; Αντιστοιχούν οι βαθμοί που βάζουμε στην πραγματικότητα γνώσεων και ικανοτήτων των παιδιών; Αντιστοιχούν τα απολυτήρια (δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου) στο επίπεδο των παιδιών; Ή από την υπερβολική επιείκεια –χαλαρότητα - υπερπροστασία, φτάνουμε στο σημείο να αποφοιτούν ουσιαστικά αναλφάβητοι (και να μην είναι πια οι εξαιρέσεις); Κατά τη γνώμη μου εκεί είναι το πρόβλημα. Η μάθηση θέλει προσπάθεια, θέλει κόπο, θέλει χρόνο και θέλει… ε ναι, θέλει και διάβασμα! Αν θέλουμε να μιλάμε για σημαντική βελτίωση του επιπέδου των  Ελλήνων μαθητών, θα πρέπει να υπάρξει μια καθόλου δημοφιλής (ούτε σε παιδιά, ούτε σε γονείς, ούτε σε εκπαιδευτικούς) αυστηροποίηση στα κριτήρια και στην αξιολόγηση των μαθητών, ώστε πραγματικά να ανταποκρίνονται στους μαθησιακούς στόχους που έχουν τεθεί από το πρόγραμμα σπουδών . Ας μη γελιόμαστε- δεν λείπουν ούτε οι στόχοι, ούτε οι μέθοδοι, ούτε τα υλικά. Μπορούν να βελτιωθούν, αλλά όποιος έχει έστω και ελάχιστη επαφή με την καθημερινότητα του ελληνικού σχολείου, γνωρίζει πώς δεν είναι εκεί το πρόβλημα. Είναι η υπερβολική χαλαρότητα. Σύμφωνα με το  ιδιαίτερα διαφωτιστικό βιβλίο της  Amanda RipleyThe smartest kids in the world», όπου αναλύονται τα αίτια για την υψηλή θέση των μαθητών της Φινλανδίας, Ν. Κορέας και Πολωνίας στους δείκτες ΟΟΣΑ, παραμένει κοινό κι αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα το γεγονός ότι αυτοί οι μαθητές εργάζονται σκληρά, αφιερώνουν πολλές ώρες διαβάζοντας, αλλά και οι εκπαιδευτικοί έχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις και προσδοκίες  από τους μαθητές. Επιδιώκουν να γίνει το παιδί ο καλύτερος εαυτός του- όχι ο πιο αδύναμος εαυτός του. Αυτό το όραμα καλλιεργούν -και απαιτούν- από τα παιδιά, και αυτό επιτυγχάνουν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων. Όταν εμείς ζητούμε από τα παιδιά το ελάχιστο, όταν ενθαρρύνουμε με τη στάση μας τη λιγότερη δυνατή προσπάθεια, όταν παρακαλάμε το παιδί να πει μια λέξη, οποιαδήποτε, για να το περάσουμε, όταν το 03 γίνεται 12 το Σεπτέμβρη (και αυτό συμβαίνει σε κάθε ελληνικό σχολείο), τότε μην ψάχνουμε σε κυνήγια μαγισσών τι φταίει...
Τι θα μπορούσε να γίνει για να υποστηριχθεί η αυστηροποίηση στις προσδοκίες και την αξιολόγηση των μαθητών; Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά ο θεσμός της δωρεάν ενισχυτικής διδασκαλίας σε όλα τα σχολεία (με κατάλληλες διαφοροποιήσεις για μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες).  Για τους μαθητές που επιμένουν να μην αποδίδουν (αναμένοντας ότι θα τους «περάσουν»), θα πρέπει η ενισχυτική διδασκαλία να γίνει υποχρεωτική για μαθητές που βλέπουμε μέσα π.χ. στο Β τρίμηνο ότι είναι πολύ χαμηλά. Σήμερα ‘σνομπάρουν’ την ενισχυτική διδασκαλία αφού γνωρίζουν ότι με 2-3 ώρες διάβασμα στο τέλος της χρονιάς θα περάσουν. Ας έχουν δύο ευκαιρίες να δώσουν εξετάσεις τον Ιούνιο κι αν αποτύχουν  και στις δύο, τότε θα παρακολουθούν υποχρεωτικά ενισχυτική διδασκαλία το καλοκαίρι (και μόνο αυτή η προοπτική θα κάνει τους αδαείς να διαπρέψουν!). Αν δεν θέλουν, ας επαναλάβουν την τάξη. Στις εξετάσεις όμως, η αξιολόγηση  θα πρέπει να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δεν θα περνούν πια μαθητές του 03 και του 04, δίνοντας το μήνυμα στους υπόλοιπους ενός απέραντου ‘δε τρέχει τίποτα’.  Αυτή η αυτό-απαξίωση πρέπει να σταματήσει.

3)Όπως πρέπει να σταματήσει και η αυτό-κοροϊδία των πανελληνίων εξετάσεων. Εφόσον, οι μαθητές μπορούν και χρησιμοποιούν τις τουαλέτες με κλειστές πόρτες (το ‘μισάνοιχτες πόρτες’ στην πράξη είναι ανεφάρμοστο και προσβλητικό-τα παιδιά είναι έφηβοι!), οι οποίες ΔΕΝ βρίσκονται σε κλωβό απενεργοποίησης κινητών, έτσι οι εξετάσεις είναι διαβλητές. Τουλάχιστον, ας γίνει η πρώτη δυνατή αναχώρηση 2,5 ώρες μετά την έναρξη- έτσι δεν θα προλαβαίνουν να δώσουν και να πάρουν απαντήσεις μέσω κινητού.  Μπορούν βέβαια να έχουν κατεβασμένο το βιβλίο στο κινητό, οπότε εκεί χρειάζεται ειδικό μηχάνημα ανίχνευσης ή κλωβός απενεργοποίησης. Αλλιώς κοροϊδευόμαστε. Και το χειρότερο-δίνουμε το μήνυμα σε μια ολόκληρη γενιά ότι ‘ο θρασύς θα προχωρήσει μπροστά... ‘


4)Ως ψυχολόγος, με ειδίκευση σε θέματα παιδικής προστασίας, θα πρότεινα  αυστηροποίηση στην επιλογή του προσωπικού όσον αφορά στην διάσταση της ασφάλειας των παιδιών. Δεν μας αρέσει να το σκεφτόμαστε, όμως η εκπαίδευση είναι χώρος που έλκει δυστυχώς (-και-) παιδόφιλους. Χρειάζεται οριοθέτηση με κανόνες, όπως ισχύουν στο εξωτερικό, π.χ.: όχι επικοινωνία με μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεταξύ παιδιών-εκπαιδευτικών, όχι ένας εκπαιδευτικός μόνος με παιδί πίσω από κλειστές πόρτες, όχι ανταλλαγή αριθμού κινητών μεταξύ παιδιών-εκπαιδευτικών, καθόλου άγγιγμα κλπ. Οι κανόνες αυτοί είναι απολύτως απαραίτητοι για να προστατευτούν και τα παιδιά, αλλά και ο κλάδος μας από τους επιτήδειους. Επίσης, το σύνολο των  εκπαιδευτικών θα πρέπει να ενημερωθεί για την παιδική κακοποίηση και θα πρέπει να βελτιωθεί το σύστημα καταγγελιών, ενώ οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να υποστηρίζονται όταν έχουν ενδείξεις για τέτοια περιστατικά.  Οι εκπαιδευτικοί είναι οι μόνοι ενήλικες που βλέπουν το παιδί σε καθημερινή βάση εκτός από την οικογένεια και σε κάποιες περιπτώσεις, οι μόνοι που μπορούν να βοηθήσουν να βγουν στην επιφάνεια κακοποιήσεις των παιδιών, που ίσως είναι πολύ συχνότερες από όσο νομίζουμε.

Βικτωρία Πρεκατέ, www.brightplanet.blogpsot.gr, 4/4/2016

Αναρτήσεις 2013
Η μιντιακή επίθεση στην αθωότητα
Η δύναμη της θετικής σκέψης και η δύναμη του θετικού λόγου
Σκέψεις σχετικά με τις αλλαγές στο εκπαιδευτικό
Κίνητρα μαθητών για μάθηση και δημιουργικότητα(2)
Κακοποίηση ζώων από παιδιά: αγνωστη,διαδεδομένη συνήθεια
Διαθεματικό μάθημα στην πολική αρκούδα
Σιωπηρή εκπαίδευση των παιδιών στη βία: μια βραδυφλεγής βόμβα;
Η επιλογή της ομορφιάς ή της ασχήμιας στην καθημερινή ζωή
Το σχολείο ως καταφύγιο: Ο ρόλος του σχολείου στην προάσπιση της ψυχικής υγείας των παιδιών
Παρεξηγημένη (κι επικίνδυνη) μεταφυσική

Κακοποίηση μαθητών από εκπαιδευτικούς
Συναισθηματική
υπερφαγία: Όταν το ψυγείο από ‘φίλος’, γίνεται ‘εχθρός’

Αγωγή διαφυλικών σχέσεων στους εφήβους
Παρεξηγημένη υπερηφάνεια και υπεροψία
Οι τρεις μηχανισμοί επιβίωσης και το διαλυτικό του φόβου
Αξίες (των εφήβων;) την εποχή της κρίσης, Β'
Αξίες (των εφήβων;) την εποχή της κρίσης, Α'
Συνεξάρτηση
Η Οιδιπόδεια πληγή
Το ανθρώπινο δικαίωμα του παιδιού να μεγαλώσει χωρίς να μισεί
Το δίλημμα της μετανάστευσης
Καλή χρονιά με χαρά, ζωή και επίγνωση

Οκτώβρης 2012,Εκπαίδευση Ειρήνης-Δάσκαλοι Χωρίς Σύνορα,Απελευθέρωση από το καλούπι, Σεπτέμβριος 2012,Γαύδος, αρκούδες και Σομαλία, Αγχώδης διαταραχή και κρίσεις πανικού,Μιντιακή αισθητική και απλότητα, Αύγουστος 2012,Ζηλοφθονία:Εθνικό πάθος;,Ελευθερία επιλογής,Προβολή κι ενοχή(Η βροχή της λύπης),Ψυχολογική στάση απέναντι στην ηγεσία,Η μιντιακή τρομολαγνεία και πώς να προστατευτούμε , Ιούνιος 2012,Η αποξένωση στην ελληνική οικογένεια εν μέσω κρίσης, Μάιος 2012,Εθισμός στο χρήμα,Πώς να βοηθήσουμε τους άστεγους,Η βροχή του φόβου,Υστερόγραφο στην αναλογία της κακοποιημένης γυναίκας,Εθνική εξάρτηση,Ποινικοποίηση της φτώχειας, ποινικοποίηση της ασθένειας Απρίλιος 2012,Η μικροβιοφοβία ως παράγοντας διακρίσεων, Ένα συγκινητικό συμβάν και ο ρατσισμός, Ο πολύ ύπουλος ρατσισμός Νο 2, Μετανάστες και ο πολύ ύπουλος ρατσισμός, Αναβλητικότητα:Τι είναι;Πώς αντιμετωπίζεται;, Μάρτιος 2012
Το μήνυμα της 25ης Μαρτίου 2012, Χρήση των λέξεων σε δύσκολους καιρούς,,Φεβρουάριος 2012,Να θυμηθούμε..., Απεξάρτηση από τον υλισμό, Δουλοπρέπεια και αξιοπρέπεια, Η αυτοεκτίμηση σε σχέσεις που πληγώνουν, Ιανουάριος 2012
Ζητιανιά, ελεημοσύνη κι υπευθυνότητα..., Η παραμέληση του εαυτού στους ενήλικες: Αίτια, μορ..., Αλήθεια νοσταλγούμε το παρελθόν; , 2012: Ελπίδα,αντί για παραίτηση

2011
(Δεκέμβριος 2011): Χριστούγεννα και αντίσταση στην αλλαγή, Κρίση (Μέρος 13ο):Πίστη (και αφθονία) ή τσιγκουνιά (και φτώχεια);, ΚΡΙΣΗ (Μέρος 12ο): Ψυχολογικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στα παιδιά Ψυχολογικό αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στα πα..., ΠΑΙΔΙΚΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ:H ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΩΖΕΙ!!, Πίστη, φόβος και δοτικότητα, Η ορειβασία και οι άστεγοι (Νοέμβριος 2011): Οκτάποδο (Χταπόδι): Το πιο ευφυές ασπόνδυλο, Διαμαρτυρία για τα άθλια θεάματα της τηλεόρασης, Ασκήσεις ενίσχυσης αυτο-εκτίμησης, Κρίση (Mέρος 11ο):Αυτο-εκτίμηση ως έθνος (B'), Φυλλάδιο: Ψυχολογική αντιμεπτώπιση της ανεργίας, Κρίση (Μέρος 10ο): Συμμετοχική δημοκρατία, αυτοεκτ... (Οκτώβριος 2011): Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας Μέρος 2ο, Κρίση (Μέρος 9ο): ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΩΣ ΕΘΝΟΣ Α , Τι έχουμε κάνει στη γη;, Κρίση (μέρος 8ο): ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, Προετοιμασία του παιδιού για την επαγγελματική ζωή...(Σεπτέμβριος 2011): Κρίση (Μέρος 7ο): Δεν μας αξίζει αυτό, ΚΡΙΣΗ (Μέρος 6ο): Γαλήνη ή πανικός, Τι μας ενώνει (Αύγουστος 2011): Κρίση (Μέρος 5ο): Αφθονία ή φόβος της έλλειψης, Ταραχές νέων και παραμέληση (Ιούλιος 2011): Κρίση (Μέρος 4ο):Κοινωνική συνείδηση ή Διαφθορά , Κρίση (Μέρος 3ο) Ηγεσία: Λειτούργημα ή Εξουσία , Κρίση (Μέρος 2ο): Ψυχραιμία ή μίσος (Ιούνιος 2011): Διάκριση στην επιλογή θεραπευτή (Απρίλιος 2011): ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΞΙΩΝ, Τα διδάγματα της Φουκουσίμα (Μάρτιος 2011): Προσκόληση στα βρέφη κι αίσθηση του εαυτού, Παιδόφιλοι και θεραπεία

(Φεβρουάριος 2011): Η έξοδος από την κακοποιητική συντροφική σχέση, (Ιανουάριος 2011): Σεβασμός στα ζώα

2010 (16)

(Νοέμβριος 2010) Αυτοδιαχείριση και κρίση: πόσο προετοιμασμένοι είμ..., Πνευματική διάσταση της μετανάστευσης, The Earth is our home, Η Γη είναι το σπίτι μας (Αύγουστος 2010) Ανθρώπινες σχέσεις ή δημόσιες σχέσεις?, Το απαράδεκτο "τραγούδι" της "μπεμπε-λιλή" Ιούλιος, Διακοπές κι αποστεωμένα ζώα, Κοινωνικός ρόλος των σούπερ-μάρκετ; (Ιούνιος 2010) Ψυχολογική αντιμετώπιση της ανεργίας, Όταν κατακρίνουμε και δαχτυλοδείχνουμε…, Κακοποίηση παιδιών σε ιδρύματα φιλοξενίας, Ένα πρόβλημα με τις Πανελλήνιες (Απρίλιος 2010) Οικονομική κρίση στην Ελλάδα, Η κατανάλωση κρεάτος στον πλανήτη των 7δις (Ιανουάριος 2010) Τα μαθήματα της ντουλάπας, Καλή χρονιά με εθελοντισμό

2009 (16)

(Δεκέμβριος 2009) H Πολική αρκούδα: ένα αξιοθαύμαστο ζώο, Σύγχρονος ελληνικός σεξισμός και νέα κορίτσια, BURN OUT: Πώς να αποφύγετε την επαγγελματική εξουθ..., Θάνατος για χόμπι (Νοέμβριος 2009) Η φροντίδα μικρών παιδιών με ειδικές ανάγκες, Έφηβοι σε συμμορίες (Αύγουστος 2009) Οι φύλακες των φαναριών, Δυσθυμία-η «καθημερινή» κατάθλιψη, Πένθος: Η ψευδαίσθηση του χρόνου (Ιούνιος 2009) Τηλεοπτική εξαθλίωση, Οικονομική κρίση, Πρωινή προσευχή, Κακοποίηση παιδιών με ειδικές ανάγκες, Σεξουαλικός Εθισμός


Προτεινόμενες οργανώσεις

http://www.heartsandhandsforafrica.com/ (Children in need in Zambia and S.Africa)



http://www.who-will.org/ (Children in need in Cambodia)



http://www.steppingstonesnigeria.org/ (Βοηθά παιδιά στη Νιγηρία που έχουν κακοποιηθεί)



http://www.diakonia.gr/ Εξαιρετική οργάνωση εθελοντικής παροχής βοήθειας προς παιδιά σε νοσοκομεία και άλλους ευάλωτους πληθυσμούς (Αθήνα).



http://www.redcross.gr/ Εκπαιδεύει και τοποθετεί εθελοντές σε πολλούς φορείς ανά την Ελλάδα για την αρωγή ατόμων που έχουν ανάγκη. Τομέας Νοσηλευτικής και Τομέας Κοινωνικής Πρόνοιας



Αν
θέλετε να βοηθήσετε τους άστεγους και άπορους, δείτε τις ακόλουθες πηγές:


Οδηγός επιβίωσης αστέγων της «Κλίμακας»
http://www.klimaka.org.gr/newsite/downloads/astegoi_odigos_epiviosis.pdf


Συσίτα της Εκκλησίας της Ελλάδος
http://www.ecclesia.gr/greek/koinonia/fagito.html





Στα πλαίσια δραστηριότητας του ενεργού πολίτη, ενός πολίτη που ενδιαφέρονται γαι το περιβάλλον και τους συνανθρώπους, προτείνουμε τον ακόλουθο ιστότοπο για ενυπόγραφες διαμαρτυρίες, για διάφορους καλοπροαίρετους σκοπούς:

www.thepetitionsite.com

www.savejapandolphins.org